سیاست شرق _ مریم میرزاخانی (۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ – ۲۳ تیر ۱۳۹۶) ریاضی‌دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد بود. میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به دلیل کنش‌گری در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آن‌ها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است.

وی اولین زن و ایرانی برندهٔ مدال فیلدز است. زمینهٔ تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه سیمپلکتیک بود.

مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برندهٔ مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به‌عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی نمرهٔ کامل را به دست آورد.

وی نخستین دانش آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت. او سپس در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد زیرنظر استاد کورتیس مک‌مولن، از برندگان مدال فیلدز، گرفت.

از مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریهٔ پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.[۹] میرزاخانی برنده جوایزی چون « جایزه ستر» از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ و جایزهٔ کلی بود.

وی از یازدهم شهریورماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات بود. پیش از این، او استاد دانشگاه پرینستون بود. سالروز تولد مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت (دوازدهم مه) از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نام‌گذاری شد.

مریم میرزاخانی در سال ۲۰۱۶ به عضویت در آكادمی ملی علوم درآمد تا نخستین ایرانی-آمریكایی باشد كه عضویت در این آكادمی برگزیده می‌شود.

اسیر در چنگال سرطان
میرزاخانی علاوه بر حل معادلات چند مجهولی ریاضی، معادل زندگی‌اش را هم حل كرد. او با «یان وندراك» دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر سابق علوم كامپیوتر نظری مركز تحقیقات آی.‌بی.‌ام ازدواج كرد. همسرش اهل جمهوری چك بود و مریم میرزاخانی از او یك فرزند به نام آناهیتا دارد.

مریم میرزاخانی به همان اندازه كه برای رسیدن به راه‌حل‌ معادلات سخت صبوری می‌كرد در بیماری صبور بود و ۴ سال با سرطان سینه مبارزه كرد اما در المپیاد زندگی این سرطان بود كه به مغز استخوان مریم سرایت كرده و سرانجام در ۲۴ تیر ۱۳۹۶ در ایالات متحده آمریكا به زندگی‌اش پایان داد.

آنقدر آرام و بی‌صدا درد می‌كشید كه هیچ كس باور نمی‌كرد كه نابغه ریاضی دنیا سرطان داشته باشد و در آخر یك خط در موردش نوشته شد؛ «امروز چراغی خاموش شد. این موضوع قلب من را می‌شكند… خیلی زود رفت.» این یك خط پیام اینستاگرامی فیروز نادری بود كه مرگ نابغه جهانی را اعلام كرد.

انتهای پیام