سیاست شرق _ گزارش رسانه‌های بین‌المللی حاکی از آن است که دولت بایدن در سکوت خبری مشغول میانجی‌گری بین عربستان، اسرائیل و مصر است.

پنج منبع آمریکایی و اسرائیلی به خبرگزاری آکسیوس گفته‌اند که نهایی شدن واگذاری حق حاکمیت دو جزیره راهبردی از مصر به عربستان، یکی از موارد میانجی‌گری آمریکا بوده است.

به نقل از منابع مطلع، هنوز این توافق نهایی نشده است و مذاکرات در جریان است و کاخ سفید قصد دارد این توافق تا پیش از زمان سفر بایدن به خاورمیانه در ماه ژوئن آماده شود؛ سفری که ممکن است عربستان سعودی هم به عنوان یکی از مقصدها در آن گنجانده شود.

دو جزیره تیران و صنافیر در تنگه راهبردی تیران قرار دارند؛ تنگه‌ای که مسیر دسترسی به بندر عقبه در اردن و بندر ایلات در اسرائیل را فراهم می‌کند.

مقامات عربستان و مصر می‌گویند که عربستان کنترل این جزایر را در سال ۱۹۵۰ به مصر واگذار کرده است و در جریان توافق صلح مصر و اسرائیل در سال ۱۹۷۹، این جزایر از حضور نیروهای نظامی خالی شده است.

کاخ سفید و دفتر نخست وزیری اسرائیل به این خبر واکنشی نداده‌اند و سفارت‌های عربستان و مصر نیز همچنان سکوت کرده‌اند.

براساس منابع آگاه و به نقل از آکسیوس، دولت بایدن بر این باور است که نهایی کردن این توافق می تواند گشایشی برای برقراری روابط رسمی بین اسرائیل و عربستان سعودی شود.

در حال حاضر عربستان با اسرائیل روابط دیپلماتیک رسمی ندارند.در صورت تحقق این توافق، می تواند ادامه توافق‌های ابراهیم در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ باشد که بر اساس آن روابط بین اسرائیل با کشور‌های امارات عربی متحده، بحرین و مراکش عادی‌سازی شد.

در آن زمان، عربستان سعودی از توافق نامه‌های ابراهیم حمایت کرد اما به صراحت اعلام کرد که تا زمانی که در روند صلح اسرائیل و فلسطین پیشرفت جدی صورت نگیرد، روابط با اسرائیل را عادی نمی‌کند.

با این حال، تحولات جاری حاکی از خلف وعده بایدن در مجازات بن سلمان است که ناشی از وجود «منافع استراتژیک» بین دو کشور است.

جزایر تیران و صنافیر و توافق ۱۹۷۹

جو بایدن رییس جمهور آمریکا، پیش‌تر از عربستان به عنوان یک حاکمیت «وازده شده» از جامعه جهانی یاد کرده بود و روابط دو کشور در سایه موضوعات متعدد از جمله مسائلی همچون بحران انسانی یمن، حقوق بشر و کشتن جمال خاشقجی، ستون‌نویس روزنامه واشنگتن پست به تیرگی گراییده بود.

بر اساس توافق صلح اسرائیل و مصر در سال ۱۹۷۹، جزایر تیران و صنافیر باید عاری از نیرو‌های نظامی باشند و تنها ناظران چندملیتی به رهبری آمریکا در آنجا حضور داشته باشند.

«جزیره تیران» با وسعت ۸۰ کیلومتر مربع در ورودی تنگه تیران قرار دارد و خلیج عقبه را از دریای سرخ جدا می‌کند. «جزیره صنافیر» با مساحت حدود ۳۳ کیلومتر مربع ، قبل از جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ در کنترل “جمال عبدالناصر”  رئیس جمهور وقت مصر بوده و قرار شد  تا این کشور  از این جزایر در جنگ علیه اسرائیل استفاده کند.

دادگاه عالی قانون اساسی مصر حکم قضایی غیرقانونی بودن تحویل دو جزیره «تيران » و «صنافير» به عربستان سعودی را باطل کرد.

با این حال ،علیرغم تمام اعتراضات مردمی در مصر، مجلس این کشور در ماه ژوئن ۲۰۱۷ و دیوان عالی مصر در ماه مارس ۲۰۱۸ واگذاری حق حاکمیت این جزایر را به عربستان سعودی تأیید کرد.

نهایی شدن این موضوع منوط به رضایت اسرائیل منطبق با بندهای توافق سال ۱۹۷۹ است. اسرائیل موافقت ضمنی خود را اعلام کرده، منوط به اینکه عربستان همچنان به حضور نیرو‌های چند ملیتی در این جزایر ادامه داده و به آزادی تردد در تنگه پایبند بماند.

ادامه فعالیت ناظران چندملیتی همواره یکی از موانع نهایی شدن این توافق بوده و عربستان با آن مخالف بوده است. گفته می‌شود اسرائیل ممکن است به خاتمه فعالیت ناظران چندملیتی رضایت دهد ولی در عوض خواهان ترتیبات امنیتی جایگزین خواهد بود.

درخواست‌های دیگر اسرائیل از عربستان

اسرائیل در چارچوب وسیع‌تر، از عربستان انتظارات دیگری نیز خواهد داشت. از جمله اینکه خطوط هوایی اسرائیل اجازه پرواز بر بخش‌های بیشتری از سرزمین‌های عربستان را داشته باشند؛ اتفاقی که مسیر‌های پرواز به هند، تایلند و چین را به شدت کوتاه خواهد کرد. پس از توافق‌های ابراهیم، عربستان اجازه پرواز خطوط هوایی اسرائیل را از بخش‌هایی از خاک خود به مقصد امارات متحده عربی و بحرین داده بود.

انتهای پیام