سیاست شرق _ سرزمینی به شکل یک نوار باریک که در منطقه جنوبی ساحل فلسطین در دریای مدیترانه قرار دارد؛ حدود ۱.۳۳ درصد از مساحت فلسطین  تاریخی را تشکیل می دهد و به دلیل موقعیت استراتژیک و تاریخ خود متمایز است. شامل قیمومیت بریتانیا، سپس دولت مصر، سپس اشغالگری اسرائیل، سپس خروج از آن و محاصره آن از سال ۲۰۰۷ و جنگ های تهاجمی علیه آن تاکنون.

موقعیت

نوار غزه در جنوب غربی فلسطین به شکل نواری باریک در منطقه جنوبی ساحل تاریخی فلسطین در مجاورت دریای مدیترانه قرار دارد. این منطقه، نام خود را از بزرگترین شهر خود یعنی غزه گرفته و دومین شهر بزرگ فلسطین، پس از بیت المقدس است.

این نوار در مساحتی به وسعت ۳۶۰ کیلومتر مربع، ۴۱ کیلومتر طول و ۶ تا ۱۲ کیلومتر عرض دارد و از شمال و شرق با اسرائیل (فلسطین اشغالی)، از غرب با دریای مدیترانه و از غرب و جنوب غرب با مصر هم مرز است.

جمعیت

بر اساس برآوردهای تهیه شده توسط اداره کل وزارت کشور غزه، جمعیت این نوار تا پایان سال ۲۰۲۲ به دو میلیون و ۳۷۵ هزار و ۲۵۹ نفر است.

بر اساس همین سرشماری تعداد مردان به یک میلیون و ۲۰۴ هزار و ۹۸۶ نفر معادل ۵۰.۷ درصد و تعداد زنان به یک میلیون و ۱۷۰ هزار و ۲۷۳ نفر معادل ۴۹.۳ درصد است.

بیشترین تعداد ساکنان در استان غزه با مجموع ۸۹۳،۹۳۲ نفر زندگی می کنند و پس از آن استان خان یونس در جنوب نوار غزه با مجموع ۴۶۳،۷۴۴ نفر و در رتبه سوم استان شمالی غزه با یک در مجموع ۳۸۸,۹۷۷ نفر و سپس استان مرکزی با مجموع ۳۳۱,۹۴۵ نفر در رتبه چهارم قرار دارد و استان رفح با جمعیت ۲۹۶,۶۶۱ نفر در رتبه پنجم قرار دارد و  اکثر ساکنان نوار غزه پناهندگان سال ۱۹۴۸ هستند.

در غزه ۱۱مرکز جمعیتی وجود دارد که عبارتند از: غزه، رفح، خانیونس، بنی سهیله، خزاعه، عباسان الکبیره، عباسان الجدیده، دیرالبلاح، بیت لاهیه، بیت حنون و جبلیه.

نوار غزه یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق جهان به حساب می‌آید که طبق آمار اخیر، تراکم آن به ۲۶۰۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع می‌رسد، در حالی که در اردوگاه‌ها تراکم جمعیت به ۵۵۰۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع می‌رسد.

اقتصاد

نوار غزه از زمانی که جنبش مقاومت اسلامی (حماس) در تابستان ۲۰۰۷ کنترل آن را به دست گرفت، تحت محاصره خفه‌کننده‌ای قرار گرفته است که شامل جلوگیری یا سهمیه‌بندی ورود سوخت، مصالح ساختمانی و بسیاری از کالاهای اساسی و ممنوعیت ماهیگیری در اعماق دریا می شود.

ساکنان بخش تحت محاصره با حداقل خدمات اولیه زندگی می کنند و از چندین بحران انسانی به ویژه با نرخ بالای بیکاری، فقر، کمبود فرصت های شغلی و وخامت شرایط اقتصادی رنج می برند. محدودیت ها و محاصره منجر به اختلال بزرگی شده است که شامل بخش کشاورزی، بخش ماهیگیری، و بخش های صنعتی، به ویژه پوشاک و منسوجات بود.

محاصره طولانی مدت و خفه کننده منجر به ورشکستگی اکثر کارخانه ها و افزایش نرخ بیکاری به بیش از ۷۰ درصد شد و به بالاترین نرخ بیکاری در جهان تبدیل شد و علاوه بر کمبود شدید دارو و تمام مواد پزشکی، جنبش ساخت و ساز به پایان رسید. همچنین به طور کامل مختل شد که باعث افزایش بحران مالکان خانه‌هایی شد که در جنگ غزه ویران شدند.

محاصره اسرائیل شامل محدودیت‌های شدید بر جابجایی کالا از طریق گذرگاه کرم شالوم و بر روی مردم و تجار از طریق گذرگاه بیت حانون بود که منجر به ورود اقتصاد نوار غزه به رکود شد که با توقف مکرر صادرات یا واردات تشدید شد. گاه به گاه، علاوه بر تخریب ده ها کارخانه در جریان عملیات نظامی که توسط اسرائیل در نوار غزه راه اندازی شد.

تاریخ

نوار غزه تا سال ۱۹۴۸ تحت حاکمیت بریتانیا بر فلسطین بود، سپس بین سالهای ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۶ تحت حاکمیت نظامی مصر بود، قبل از اینکه ارتش اسرائیل آن را به مدت پنج ماه در طول مدت اشغال کرد. تجاوز سه جانبه علیه مصر در سال ۱۹۵۶ و در مارس ۱۹۵۷ عقب نشینی کرد و بازگشت.این بخش به حاکمیت مصر بازگشت.

در جنگ ۱۹۶۷، ارتش اسرائیل بار دیگر این نوار را به همراه شبه جزیره سینا اشغال کرد و تا سپتامبر ۲۰۰۵، تاریخ عقب نشینی اسرائیل، که شامل تخلیه شهرک های واقع در غزه بود، در اشغال باقی ماند.

نوار غزه بر اساس توافقنامه اسلو که توسط سازمان آزادیبخش فلسطین و اسرائیل در سال ۱۹۹۳ امضا شد، تابع خودگردانی شده بود و حماس در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷ به عنوان بخشی از درگیری داخلی فلسطین، نوار غزه را تحت کنترل خود در آورد.

اسرائیل از سال ۲۰۰۸ به بهانه های مختلف جنگ های متعددی را در نوار غزه به راه انداخته است که این جنگ ها هزاران شهید، مجروح و ویرانی های گسترده برجای گذاشت و هر بار گروه های فلسطینی با حمله به اهداف مختلف اسرائیل پاسخ دادند.

در ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸، اسرائیل جنگی را در نوار غزه آغاز کرد که آن را «عملیات سرب گداخته» نامید و مقاومت فلسطین در این نوار با عملیاتی به نام «نبرد الفرقان» پاسخ داد.

اسرائیل در سال ۲۰۱۲ جنگی به نام “ستون دفاع” را آغاز کرد و مقاومت فلسطین با نبرد “سنگ های شیل” پاسخ داد. این جنگ از ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲ آغاز شد و ۸ روز به طول انجامید.

اسرائیل در ۷ جولای ۲۰۱۴ عملیاتی به نام «لبه محافظ» را آغاز کرد و مقاومت با نبرد «طوفان بلعنده» پاسخ داد و این رویارویی به مدت ۵۱ روز ادامه یافت و طی آن ارتش اشغالگر بیش از ۶۰ هزار حمله به نوار غزه انجام داد.

صبح روز ۱۲ نوامبر ۲۰۱۹، مردم غزه با صدای انفجار موشکی که از پهپاد اسرائیلی که فرمانده منطقه شمالی گردان های قدس، بازوی نظامی اسلام را هدف قرار داد، از خواب بیدار شدند. جنبش جهاد در غزه بهاء ابوالعطا در آپارتمان مسکونی خود در محله الشجیع در شرق شهر غزه که منجر به شهادت وی و همسرش شد.

نبرد “سیف القدس” – که اسرائیل آن را “نگهبان دیوارها” نامید – پس از تسخیر شهرک نشینان خانه های بیت المقدس در محله شیخ جراح و همچنین به دلیل یورش نیروهای اسرائیلی به مسجد الاقصی آغاز شد.

روز جمعه ۵ آگوست ۲۰۲۲، اسرائیل فرمانده منطقه شمالی گردان های قدس، بازوی نظامی جنبش جهاد اسلامی در غزه را ترور کرد و او را با پهپاد داخل یک آپارتمان مسکونی در “برج فلسطین” در شهر غزه محله الریمال هدف قرار داد.

شخصیت ها

بسیاری از مبارزان از نوادگان نوار غزه هستند که نقش مهمی در مقاومت در برابر اشغالگری اسرائیل ایفا کردند، از جمله مشهورترین این شخصیت ها می توان به شیخ احمد یاسین ، بنیانگذار جنبش مقاومت اسلامی (حماس) اشاره کرد.او یکی از مهمترین نمادهای جنبش مقاومت اسلامی است. شخصیت ملي فلسطين در قرن گذشته، رژیم اشغالگر اسرائيل در سحرگاه او را با حمله موشكي ۲۲ مارس ۲۰۰۴ ترور کرد.

دکتر عبدالعزیز الرنتیسی ، سیاستمدار فلسطینی و یکی از بنیانگذاران حماس، نیز اهل نوار غزه است.او رهبر جنبش در نوار غزه قبل از ترور توسط موشک اسرائیلی بود که خودروی وی در ۱۷ آوریل ۲۰۰۴ هدف قرار داده شد.

از مشهورترین رهبران جنبش جهاد اسلامی در نوار غزه می‌توان به رمضان شله ، دبیر و رهبر جنبش، صلاح ابوحسنین که در ژوئیه ۲۰۱۴ در حمله اسرائیل به رفح ترور شد، و خادر حبیب و دیگر شخصیت های سیاسی، علمی و فرهنگی اشاره کرد.

منبع : الجزیره

انتهای پیام