سیاست شرق _ صداقت، خصلتی ارزشمند است، که در هر جامعه ای، بنیان بسیاری دیگر از ارزش های فردی و اجتماعی است.

صداقت، زمانی در «فرد» یا هر «سیستمی» ایجاد می شود، که هیچ گونه تضادی میان افکار، الفاظ و اعمال آنها وجود نداشته باشد. این خصیصه اخلاقی، ابتدا می بایست در درون فرد یا سیستم، معنا یابد تا سپس در برابر دیگران، در معرض نمایش گذاشته شود.

یک فرد راستگو و صادق، همواره وجدان خود را خطاب می گوید: “من با تو و با تمام انسان های دیگر با راستگویی برخورد می کنم.”

اگر باطناً صادق باشید، دیگر هیچ جایی برای نیرنگ و ریاکاری، که موجب ایجاد اغتشاش در اذهان و افکار خانواده، دوستان و جامعه می شود، باقی نخواهد ماند. وجود صداقت به منزله خط سیری به سمت «کمال انسانیت» به شمار می رود، چراکه ظاهر هرچیزی، می تواند آیینه ای از تمایلات درونی آن باشد.

نتیجه صداقت، حس اعتمادی است که دیگران نسبت به فرد صادق، ایجاد می شود، هرچند که شاید، تصور شود صداقت، آسیبی به گوینده وارد خواهد کرد. بنا به یک ضرب المثل قدیمی: “این امکان وجود دارد که کشتی صداقت به صخره برخورد کند، اما هیچ گاه غرق نمی شود.” یعنی با وجود رعایت صداقت، ممکن است مشکلاتی برای شما ایجاد شود، اما این مشکلات بسیار جزئی هستند، در عوض حس اعتماد دیگران نسبت به شما، ضامن موفقیت شما در آینده خواهد بود. اگر شما جرات گفتن حقیقت را داشته باشید، آنوقت دیگران شما را به خاطر همین شجاعت، تحسین و اعتمادشان نسبت به شما جلب خواهد شد.

اعتماد کردن و مورد اعتماد واقع شدن، از اجزاء لاینفک هر رابطه سالمی و بازخورد صداقت هر فردی با دیگران است. افراد باید بتوانند احساسات و گرایشات خود را در فضایی کاملا صمیمی با یکدیگر در میان بگذارند.

زمانیکه شفافیت و صداقت وجود داشته باشد، نزدیکی و پیوند دو جانبه نیز در میان افراد شکل می گیرد. بدون در نظر گرفتن اصول فوق الذکر، نه اشخاص و نه جامعه، هیچ یک نمی توانند به درستی به وظایف خود عمل نمایند و به اهداف بلندشان در ایجاد یک مدینه فاضله دست پیدا کنند، بلکه بی اعتمادی در جامعه شکل، خواهد گرفت.

صداقت در آموزه های دینی نیز، از جایگاه رفیعی برخوردار است، چنانچه محرک و مسبب نتایج ارزشمند فردی و اجتماعی است. در همین رابطه، امام علی ( علیه السّلام) می فرمایند: یَکتَسِبُ الصّادقُ بصِدقِهِ ثلاثاً، حُسن الثّقَهِ بِهِ، و المحَبَّهَ لَهُ و المَهابَهَ عَنهُ.(۱)

انسان راستگو به واسطه راستگوئی، سه چیز را به دست می آورد:

۱- حسن اعتماد و اطمینان دیگران به او،

۲- محبت دیگران به سمت او جلب می شود،

۳- هیبت او دلهای دیگران را تسخیر می کند.

صداقت و راستگویی کلید طلایی اخلاق فردی و اجتماعی است که آحاد جامعه و هر سیستم حکمرانی، برای تلطیف فضای زندگی و حیات خود، به آن گنج مقصود نیازمند است تا فضای جامعه نیز، به سمت سایر رزائل اخلاقی، منحرف نشود.

امام علی(ع)، از راستی به عنوان پایه دین و ستون ایمان یاد می کند و می فرمایند:

اَلصِّدْقُ عِمادُ الاِسْلامِ وَ دَعامَةُ الایمانِ (۲).

راستی، ستون مسلمانی و پایه ایمان است.

از نظر امام اول شیعیان، هر کس در مقام راهنمایی قرار گیرد خواه به عنوان گوینده، نویسنده، مربی و معلم و خواه در مقام زعامت و سرپرستی و مدیریت عدّه ای یا همه جامعه، اگر بخواهد به شرط صداقت عمل کند، نه تنها باید بدانچه می گوید و فرمان می دهد، در عمل پای بند باشد؛ بلکه باید از رهجویان و نیروهای تحت امر، جلوتر نیز باشد.

در مقابل، کذب و دروغگویی را ریشه همه فسادها و سرچشمه همه تباهی ها دانسته است:

اَلْکِذْبُ فَسادُ کُلِّ شَیْ ءٍ.(۳)

دروغگویی موجب تباهی هر چیز است.

ایشان همچنین می فرمایند : ألزِمِ الصّدقَ و ان خِفْتَ ضُرَّهُ فاِنَّهُ خیرٌ لکَ مِنَ الکذبِ المَرجُّوِ نَفعُهُ.(۴)

همیشه راستگو باش، اگر چه می ترسی با راست گفتن ضرری متوجه تو شود، زیرا آن (سخن راست)، بهتر از سخن دروغی است که انسان امید دارد با گفتن آن نفعی به او برسد.

منابع:

(۱) غرر الحکم، ص ۲۱۸، ح ۴۳۵۸.

(۲)غررالحکم و دررالکلم، ج۲، ص۴۰.

(۳) همان، ج۱، ص۲۸۱.

(۴) غرر الحکم، ص ۲۱۹، ح ۴۳۲۶.

انتهای پیام