سیاست شرق _ در روند رو به گسترش روابط ایران با امارات عربی متحده، که پس از یک دوره تنش به سطح سفارت ارتقا یافته است، دعوت رسمی رئیس‌جمهور ایران از «محمد بن زاید» رئیس دولت امارات و حاکم ابوظبی، برای سفر به تهران، تقدیم مقامات این کشور شد.

در تحلیلی از این دعوت و روابط رو به گسترش تهران و ابوظبی، پایگاه تحلیلی المانیتور، پنج‌شنبه۳ اوت نوشت: ابراهیم رئیسی از شیخ محمد بن زاید(در رسانه‌های خارجی نام او به اختصار ام بی ‌زد خوانده می‌شود)، برای دیدار از کشورش دعوت به عمل آورد.

این دعوت روز چهارشنبه و درست در روزی انجام شد که جمهوری اسلامی رزمایش دریایی خود را با تمرکز بر جزیره ابوموسی که امارات ادعاهای سرزمینی نسبت به آن دارد، برگزار کرد. هیچ تاریخی برای این دیدار تعیین نشده است، اما اگر این اتفاق صورت گیرد، برای اولین بار خواهد بود که رهبر امارات پس از انقلاب به ایران سفر خواهد کرد.

آخرین سفر یک رهبر امارات به ایران به سفر «شیخ زاید بن سلطان آل نهیان» بنیان‌گذار امارات عربی متحده و پدر رهبر کنونی امارات به تاریخ آبان ۱۳۵۶ مربوط می‌شود.

پس از پیروزی انقلاب نیز شیخ محمد بن راشد آل مکتوم نخست‌وزیر امارات و حاکم دبی ۲۸ بهمن ۱۳۸۶ به تهران سفر کرد. آخرین سفر یک مقام بلندپایه اماراتی به تهران نیز به سفر ۱۵ آذر ۱۴۰۰ شیخ طحنون بن زاید رئیس سازمان اطلاعات امارات بازمی‌گردد.

با وجود این رزمایش‌ها، روابط ایران و امارات از سال گذشته اندکی بهبود یافته است. شیخ محمد در ماه ژوئن در ابوظبی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران دیدار و درباره روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای گفت‌وگو کرد. در جریان این دیدار، دو کشور توافق‌نامه حمل‌ونقل هوایی را برای افزایش فرصت‌های تجاری و گردشگری بین خود اعلام کردند. از زمان دستیابی ایران و عربستان به توافق ماه مارس با میانجی‌گری چین، امارات نیز در سیاست خارجی خود به سمت شرق حرکت کرده است. شنبه گذشته، چین اولین رزمایش نظامی خود را با امارات اعلام کرد که در ماه جاری در سین کیانگ برگزار می‌شود. ‌‌بن زاید همچنین در دو ماه گذشته از ترکیه و روسیه بازدید کرده است.

امارات در ژانویه ۲۰۱۶ در همراهی با سعودی، روابط با ایران را کاهش داد. با این حال روابط بین ابوظبی و تهران با مجموعه‌ای از حملات مشکوک هواپیماهای بدون سرنشین به نفتکش‌ها در سواحل امارات در سال ۲۰۱۹ شروع به تغییر کرد. رهبری ابوظبی این حوادث را به عنوان روشی از سوی ایران برای هشدار در این مورد تعبیر کرد که اگر کشورهای عربی خلیج‌فارس از کمپین «فشار حداکثری» آمریکا علیه جمهوری اسلامی حمایت کنند، عواقبی در پی خواهد داشت. مقامات ارشد اماراتی در سفر به تهران در آن سال نشان دادند که امارات نمی‌‌‌خواهد با تلاش‌‌‌های آمریکا برای وادار کردن تهران به‌‌‌ویژه پس از تصمیم ترامپ برای خروج ایالات متحده از برجام، مرتبط باشد. این وضعیت مذاکرات بیشتری بین امارات و ایران را به دنبال داشت.

برای ایران، این گشایش امکان گریز از انزوای نسبی آن در منطقه، با چشم‌‌‌انداز سرمایه‌گذاری امارات در اقتصاد را فراهم کرد. امارات به نوبه خود در بحبوحه بن‌‌‌بست خطرناک بین ایران و ایالات متحده، به دنبال یک استراتژی امنیتی جدید بود. در همین حال، تضمین‌‌‌های امنیتی ایالات متحده به طور فزاینده‌‌‌ای غیرقابل اعتماد به نظر می‌‌‌رسید. رهبران امارات با درک آسیب‌‌‌پذیری‌‌‌های جدید، رویکرد دیپلماتیک‌‌‌تری نسبت به منطقه اتخاذ کردند.

در سال ۲۰۲۰، روابط ایران و امارات با نشست‌‌‌های امنیتی و دیپلماسی سطح بالا ارتقا یافت. سیف محمد الذعبی، سفیر امارات در ایران، پس از بیش از ۶ سال غیبت در اوت۲۰۲۲ در سفارت کشورش در ایران فعالیت خود را از سر گرفت. سپس در فروردین ماه سال‌جاری، ایران رضا عامری را به عنوان اولین سفیر خود در امارات پس از نزدیک به ۸ سال منصوب کرد. در واقع بهبود روابط ایران و امارات عربی متحده بخشی از تنش‌زدایی گسترده‌تری است که در خاورمیانه نمایان شده است. این حرکت‌ها کانال‌‌‌های ارتباطی جدیدی را باز می‌‌‌کند که با بهبود درک متقابل بین رقبا یا مخالفان برای جلوگیری از تبدیل حوادث خشونت‌‌‌آمیز به چیزی بزرگ‌تر عمل می‌‌‌کند. در منطقه‌‌‌ای که درگیر درگیری‌‌‌های قدیمی، عمیق و به ظاهر لاینحل است، حفظ تماس‌‌‌های منظم در سطح بالا مهم است.

از این زاویه است که اگر سفر محمد بن زاید به تهران نهایی شود، روابط دوجانبه و همچنین منطقه‌ای وارد فاز عملی‌تری خواهد شد که افزایش سطح تجارت ملموس‌ترین آن خواهد بود. این مساله به‌ویژه برای وضعیت تحریمی ایران قابل‌توجه است.

با این حال باتوجه به مساله جزایر ایرانی خلیج فارس و اقداماتی که به نظر می‌رسد امارات برای بین‌المللی کردن این مناقشه به دنبال آن است، روابط تهران و ابوظبی می‌تواند در یک چشم‌انداز بلندمدت دچار تکانه‌های جدی شود. اینکه تهران چگونه خواهد توانست این خط قرمز خود را در فرآیند یک رویکرد مسالمت‌آمیز برای مقامات ابوظبی روشن کند، با ابهام مواجه است.

انتهای پیام