سیاست شرق _ روند عادی سازی روابط بین تهران و ریاض، برخی گمانه زنی ها را در زمینه همکاری در فناوری‌ صلح‌آمیز هسته ای و انتقال تجربیات و دستاوردهای قابل توجه ایران به عربستان سعودی را، تقویت نموده است، مسئله ای که با وجود اختلافات متعدد دو کشور و مسائل منطقه ای و بین المللی، در کوتاه مدت، چشم اندازی برای آن متصور نیست.

در مصاحبه اختصاصی اسپوتنیک با محمد رضا مرادی، کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه، از امکان ایجاد روابط هسته ای ایران و عربستان سوال شد و دیدگاه این کارشناس مورد پرسش قرار گرفت.

کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه، محمد رضا مرادی، در پاسخ به سوال اول که تجربه ایران در انرژی هسته ای چقدر برای سعودی ها مهم است؟ گفت: این مسئله مهمی هست اما باید به صورت واقع بینانه مورد بحث قرار بگیرد، ایران در زمینه انرژی صلح آمیز هسته ای تجربه های زیادی دارد و پیشرفت های زیادی در زمینه غنی سازی هسته ای داشته که قطعا میتوند زمینه همکاری با بسیاری از کشورها را در پی داشته باشد. با وجود عبور از مرحله تنش میان کشورهای ایران و عربستان و گام در مرحله تنش زدایی، هر دو کشور قصد همکاری های سازنده منطقه ایی دارند، اما باید پذیرفت که عربستان سعودی به طور کل از دهه ۴۰ میلادی تا به این اواخر زیر چتر حمایتی و امنیتی آمریکا قرار داشته و تمامی اقدامات راهبردی این کشور با هماهنگی آمریکا صورت می گرفته و هرچند یک نوع واگرایی در روابط با آمریکا دیده می شود و البته قابل توجه است که نه واگرایی کلی که صحبت از از بین رفتن روابط عربستان و آمریکا داشته باشد ، بلکه عربستان بیشر در اواخر به دنبال تنوع گرایی در سیاست خارجی بوده همانند ارتباطات با کشورهای روسیه، چین و یا ایران که شاهد آن هستیم ، ممکن است عربستان مجوز همکاری هسته ای با چین و یا روسیه را از مرحله چالش صنعت هسته ایی عبور کرده اند را داشته باشد اما ایران در مرحله چالش بوده و وضعیت برجام هم به صورت نا مشخصی قرار دارد ، از این رو بعید میدانم که عربستان برای توسعه برنامه هسته ای خود مجوز همکاری با کشوری همچون ایران که مخالفت همیشگی غرب و اسرائیل همراه بوده و را از طرف آمریکا دریافت کند.

بعید می دانم در آینده نزدیک همکاری هسته ای بین ایران و عربستان رخ دهد.

او افزود : هر چند ما در مورد خاورمیانه صحبت میکنیم و اتفاقات عجیب و قریبی رخ می دهد، همانطور که کمتر کسی فکر میکرد که امارات متحده عربی از ائتلاف دریایی با آمریکا خارج بشود و با ایران همچین ائتلافی تشکیل دهد ، ممکن است به صورت پنهانی توافقاتی صورت بگیرد ،اما اگر بر اصول و قواعد سیاسی بخواهیم بنگریم بعید می دانم در آینده نزدیک همکاری هسته ای بین ایران و عربستان رخ دهد.

به سوالی در مورد اینکه ایران چه دستاوردها و فناوری هایی را می تواند با عربستان سعودی به اشتراک بگذارد؟ این کارشناس برجسته اینگونه پاسخ داد که، تجربه مفید چند دهه فعالیت و تحقیق د ر مورد تمامی زمینه های صنعت انرژی اتمی چیزیست که ایران با بسیاری از کشورها می تواند به اشتراک بگذارد از جمله تجربه انرژی هسته ای در زمینه پزشکی و یا علوم دیگر و انرژی های مرتبط با انرژی هسته ای از مهمترین ابعاد این قضیه هست .

ایران تنها کشوریست در منطقه که بدون کمک کامل از کشورهای دارای انرژی هسته ای توانسته این صنعت را پیش ببرد و خود را ارتقا دهد، از این رو ایران میتواند تجربیات خود را برای کشورهای دوست و منطقه ایی به اشتراک بگذارد اما باز هم میگویم فعلا این نوع همکاری ها صرفا گمانه زنی رسانه ایی است.

محمد رضا مرادی کارشناس مطالعات خاورمیانه در جواب به آخرین سوال مبنی این که چنین همکاری هایی تا چه اندازه می تواند به عربستان سعودی کمک کند تا به دومین قدرت هسته ای خاورمیانه تبدیل شود؟ گفت: عربستان بحث انرژی هسته ای را خیلی وقت است که دنبال می کند، صحبت هایی با چین و شاید با روسیه داشته و مهمترین صحبت های این کشور با آمریکا صورت گرفته ، که اخیرا یکی از سایت های عربی گزارشی را منتشر کرد مبنی براینکه عربستان پیامی به آمریکا رسانده که روابط خود را منوط به شرایطی با اسرائیل عادی خواهد کرد یکی از این شرط ها بحث هسته ای شدن عربستان بوده . در حال حاضر اصلی ترین مانع بر سر راه کشور های منطقه برای هسته ای شدن، آمریکاست؛ هدف آمریکا تلاش برای حفظ تنها کشور هسته ای و مجهز به سلاح هسته ای خاور میانه یعنی اسرائیل بوده و تمامی موانع شکل گرفته برای کشور ایران هم اصولا از اینجا به وجود آمده است آمریکا همواره در تلاش برای جلوگیری از حرکت کشور های اسلامی عربی به سمت انرژی هسته ای می باشد.

وی افزود: اما در صورت امکان انتقال تکنولوژی و همکاری هسته ایی بین ایران و عربستان، این کشور قطعا می تواند قدرت هسته ای شود چون عربستان چند ویژگی دارد ، یکی اینکه عربستان در عرصه بین المللی خواستار تغییر وضع و نظم جهانی کنونی نیست و علیه این رویه عمل نمی کند ، در مرحله دوم عربستان سعودی دارای ذخایر بالای ارزی بوده و مشکل اقتصادی نخواهد داشت و در آخر اینکه طبق چهارچوب اسنادی که محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۷ ارائه داد به دنبال جایگزینی صادرات نفت بوده و درآمد جدیدی به جای درآمدهای حاصل از صادرات نفت را پیدا کند که به عنوان مثال می توان پروژه ساخت شهر ۵۰۰ میلیارد دلاری Neom را نام برد ،که تمامی این موضوعات می تواند به اصلی برای تبدیل شدن عربستان به قدرت هسته ای باشد .

انتهای پیام