سیاست شرق _ از ۱۵ اسفند(ششم ماه مارس) که شش حزب اصلی مخالفت اردوغان، ائتلاف خود را برای اعلام نامزدی «کمال قیلیچدار اوغلو» اعلام کردند، هرچند بعد از چندی حزب راستگرای خوب (IYI) از این ائتلاف خارج شد، رهبر حزب جمهوری خواه خلق ترکیه(CHP) بیشتر از هر زمانی در کانون توجهات افکار عمومی داخلی و خارج از ترکیه قرار گرفت.

با این حال، کمال قیلیچدار( کیلیچدار) اوغلو، برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه با رقیب سرسختی چون رجب طیب اردوغان رئیس حزب عدالت و توسعه (AKP) روبرو است که ۲٠ سال در راس قدرت ترکیه قرار دارد، رقابتی که برای ترکیه و منطقه، از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا ترکیه طی دوران حکومت رجب طیب اردوغان، در مناقشات مختلف منطقه، از جمله لیبی، افغانستان ، قطر، عراق ، سوریه، مخصوصا بحران سوریه، نقش مهمی را ایفا نموده است.

کمال قیلیچدار اوغلو کیست؟

قلیچدار اوغلو، در سال ۱۹۴۸ در شهر تونجلی در شرق ترکیه در خانواده ای علوی متولد شد. علوی های ترکیه پیرو حاجی بکتاش ولی درویش ترک ایرانی تبار هستند که در قرن سیزدهم می زیسته است.

طبق گفته های قلیچدار اوغلو او اصالتا از خراسان ایران بوده است و اجداد او در زمان سلجوقیان به ترکیه مهاجرت کرده اند. تحقیقات درباره شجره نامه کمال قلیچداراوغلو نشان می دهد خانواده کمال قلیچداراوغلو اهل ناظمیه و از قبیله کوریشان یکی از قبایل تونجلی هستند که از خراسان مهاجرت کرده و در آناتولی ساکن شده اند.

کمال قلیچداراوغلو تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مناطق مختلف آناتولی مانند ارجیش، تونجلی، گنچ و الازیق به پایان رساند و در سال ۱۹۶۷ با رتبه اول از دبیرستان بازرگانی الازیغ فارغ التحصیل شد.

سپس وارد دانشگاه شد و در رشته اقتصاد از آکادمی علوم اقتصادی و بازرگانی آنکارا که نام آن بعدها به دانشگاه غازی تغییر کرد، فارغ التحصیل شد.

کمال قیلیچدار اوغلو، از آکادمی اقتصاد و علوم بازرگانی آنکارا (که اکنون دانشگاه غازی نام دارد) در پایتخت ترکیه با مدرک اقتصاد فارغ التحصیل شده است.

قیلیچداراوغلو در موسسات ترکیه، از جمله وزارت دارایی، اداره کل درآمد و دو نهاد تامین اجتماعی، نقش های مالی و اقتصادی در سطح بالایی داشت.

او در دانشگاه Hacettepe آنکارا تدریس می کرد و یکی از اعضای هیئت مدیره ترکیه ایس بانک، بزرگترین بانک خصوصی کشور از نظر دارایی بود.

قلیچدار اوغلو سمتهای مهمی در موسسات اقتصادی و مالی دولتی و خصوصی ترکیه داشته و مدتی هم در دانشگاه حاج تپه آنکارا تدریس کرده است. او کارمند اداره تامین اجتماعی بود و پس از بازنشستگی بود که وارد دنیای سیاست شد.

قیلیچداراوغلو چگونه وارد سیاست شد و رهبر CHP شد؟

قلیچداراوغلو در انتخابات عمومی سال ۲٠٠۲ از استانبول به عنوان نماینده CHP وارد پارلمان شد که همچنین پس از یک بحران اقتصادی، حزب عدالت و توسعه (AK) اردوغان برای اولین بار به قدرت رسید.

 در سال ۲٠٠۷ مجدداً انتخاب شد و به عنوان معاون رئیس گروه پارلمانی حزبش تحت رهبری دنیز بایکال، رهبر آن زمان CHP خدمت کرد.

پس از استعفای بایکال، قلیچداراوغلو بدون مخالفت برای رهبر CHP در گردهمایی حزب در می ۲٠۱٠ ایستاد و رئیس حزب چپ میانه شد.

حزب او از آن زمان تاکنون در تمام انتخابات عمومی و ریاست جمهوری به حزب عدالت و توسعه و اردوغان شکست خورده است

قلیچدار اوغلو از سال ۲۰۰۳ به عنوان نماینده وارد مجلس این کشور شد و در همان انتخابات بود که حزب عدالت و توسعه ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان رئیس جمهور کنونی ترکیه پیروز شد و دو دهه حضور او در راس قدرت در ترکیه کلید خورد.

در این دو دهه احزاب مخالف بارها تلاش کردند تا او را از قدرت کنار بزنند اما موفق نشدند. اما به نظر می رسد این بار شرایط بسیار متفاوت تر از گذشته است.

علاوه بر بحران اقتصادی و سقوط شدید ارزش لیر ترکیه در چند سال گذشته ، زمین لرزه ویرانگر اخیر که دهها هزار کشته و میلیونها آواره داشته و دهها میلیارد دلار به اقتصاد ترکیه لطمه زده است، شرایط را برای دولت اردوغان سخت تر و مخالفت ها را با او افزایش داده و در نتیجه کفه ترازوی انتخابات را به نفع مخالفانش به ویژه قلیچدار اوغلو سنگین تر کرده است.

البته حضور قلیچدار اوغلو در سیاست فراز و نشیب های زیادی داشته است از این رو، وی می بایست در رقابت سختی شرکت کند.

نگاهی به حیات سیاسی او نشان می دهد که او در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۷ پیروز شد. اما در سال ۲۰۰۹ در انتخابات شهرداری استانبول شکست خورد. با وجود این در سال ۲۰۱۰ پس از کنار رفتن دنیز بایکال از رهبری حزب جمهوریت خلق قلیچدار اوغلو به رهبری حزبش انتخاب شد و تا امروز رهبر این حزب بوده است.

گرچه در دوران رهبری او بر حزب جمهوریت خلق ، این حزب موفقیت چندانی در انتخابات های ترکیه نداشته است و محبوبیت این حزب در این مدت به بیش از ۲۵ درصد افزایش نیافته است اما در انتخابات شهرداری ها در سال ۲٠۱۹ نامزدهای این حزب توانستند پنج استان از شش استان مهم این کشور  از جمله آنکارا و استانبول را نصیب خود کنند.

قلیچدار اوغلو مبارزات انتخاباتی خود را روی «دموکراسی»، «حقوق بشر» و «حکومت قانون» متمرکز کرده است. قلیچدار اوغلو از منتقدان جدی فساد در نهادهای حکومتی ترکیه است. احزاب مخالف امیدوارند این بار اتحاد گسترده ای که علیه اردوغان شکل گرفته است او را از قدرت کنار بزند.

قلیچدار اوغلو پس از اعلام نامزدیش برای انتخابات سال ۲٠۲۳ گفت ما ترکیه را با مشورت و سازش اداره خواهیم کرد و اخلاق و عدالت را به همراه هم در ترکیه حاکم می کنیم.

البته منتقدان قلیچدار اوغلو می گویند او قدرت و کاریزمای اردوغان را برای متحد کردن مردم پشت سر خود ندارد. آنها همچنین معتقدند قلیچدار اوغلو دورنمای روشن و متقاعد کننده ای از آینده ترکیه پس از اردوغان ندارد. در هر حال نتایج انتخابات ریاست جمهوری اخیر و کسب ۴۴/۹۶ درصد آرا در مقابل ۴۹/۴۱ درصد رجب طیب اردوغان، نشان دهنده افزایش چشمگیر طرفداران وی و مخالفان اردوغان است. رقابتی تنگاتنگ میان اردوغان و قلیچدار اوغلو در دور دوم، می تواند بسیار نزدیک باشد، گرچه در این میان نباید قدرت کلام و محبوبیت اردوغان را دست کم گرفت.به نظر نمی رسد اردوغان پس از دو دهه در قدرت بودن به راحتی اریکه قدرت را به رقیب خود واگذار کند.

کمال قلیچدار اوغلوی ۷۵ ساله بیشتر به علت شباهت چهره اش به ماهاتما گاندی رهبر استقلال هند این لقب را گرفته است با وجود این برخی معتقدند این شباهت بیشتر از اینهاست. او از سال ۲٠۱٠ رهبری حزب جمهوریت خلق را برعهده دارد که قدیمی ترین حزب ترکیه است و موسس آن مصطفی کمال آتاتورک بنیانگذار ترکیه نوین است.

این حزب بزرگترین حزب لائیک با گرایشهای ملی گرایانه و چپ میانه و سوسیال دموکرات است. کارشناسان می گویند قلیچدار اوغلو بر خلاف اردوغان که معمولا سخنرانی هایش آتشین است، خیلی با متانت و آرام صحبت می کند و سبک مبارزاتی او شباهتهای خاصی به گاندی دارد. در هند نیز ماهاتما گاندی رهبری حزب کنگره خلق این کشور را بر عهده داشت که از قدیمی ترین احزاب آن کشور است.

در سال ۲٠۱۷ پس از آنکه دادگاه ترکیه بربر اوغلو معاون قلیچدار اوغلو را به اتهام افشای اسناد محرمانه به ۲۵ سال حبس محکوم کرد قلیچدار اوغلو راهپیمایی بزرگی را از آنکارا تا استانبول در مسیری به طول ۴۵٠ کیلومتر سازمان دهی کرد که به گفته حامیان او شباهت بسیاری به راهپیمایی موسوم به نمک در سال ۱۹۳٠ در هند داشت. در آن سال گاندی در اعتراض به انحصار تولید و فروش نمک کشورش توسط استعمار انگلیس راهپیمایی بزرگی با خیل عظیمی از طرفدارانش در مسیری ۲۴٠ مایلی تا ساحل دریا به راه انداخت.

جان دوندار سردبیر سابق روزنامه جمهوریت ترکیه که از سال ۲٠۱۶ در تبعید در آلمان زندگی می کند در مطلبی در نشریه واشنگتن پست در سال ۲٠۱۷ نوشت قلیچدار اوغلو اساسا از سال ۲٠۱٠ که رهبری حزب جمهوریت خلق را به عهده گرفت به عنوان گاندی ترکیه شناخته شد اما راهپیمایی بزرگ ۲٠۱۷ او را به پیشانی و خط مقدم جبهه مخالفان آورد.

جان دوندار در ادامه تاکید می کند یکی از فرق های آن راهپیمایی با راهپیمایی نمک در هند این بود که در هند در مدت کوتاهی شصت هزار نفر بازداشت شدند اما در نهایت دولت انگلیس ناچار شد همه آنها را آزاد کند اما در ترکیه پس از راهپیمایی ۲٠۱۷ دویست هزار نفر بازداشت شدند که همچنان در زندان ها به سر می برند. البته آمار دقیقی از زندانیان در ترکیه در دسترس نیست اما اداره زندانهای این کشور تعداد زندانیان ترکیه را تا ۲۸ فوریه ۲٠۲۲ بیش از ۳٠۹ هزار نفر اعلام کرده است.

البته باید در نظر داشت که لقب گاندی ترکیه به او، بیش از آن که ناظر به شباهت های این دو باشد، یک ترفند تبلیغاتی است و شخصیت منحصر بفرد گاندی به هیج روی قابل قیاس با قلیچداراوغلو نیست.

رهبر حزب اپوزیسیون جمهوری‌خواه ترکیه و رقیب اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری اخیر ترکیه، پیش تر در سفر به آلمان گفته بود:«اردوغان مسئول خونریزی نه تنها در ترکیه است بلکه وی با حمایت‌های همه جانبه نظامی و مالی از گروه‌های تروریستی در سوریه از جمله داعش و جبهه النصره، همچنین مسئول کشتار ملت سوریه است.»

وی خاطرنشان کرد، اردوغان با هدف ایجاد فتنه، در سوریه مداخله آشکار و از گروه‌های تروریستی حمایت کرد. همین امر خطر بسیار بزرگی برای منطقه و همچنین ترکیه است چرا که باعث ایجاد دشمنی‌های جدی بین مسلمانان می‌شود.(بیشتر بخوانید)

حال باید منتظر دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، در دو هفته دیگر یعنی ۷ خرداد( ۲۸ ماه می) بود تا تکلیف رئیس جمهور بعدی ترکیه مشخص شود، آیا قیلیچدار اوغلو می تواند نوار پیروزی های اردوغان طی ۲٠ سال گذشته تاکنون را، قطع کند یا همچنان، رئیس جمهور فعلی ترکیه، تا ۲٠۲۵ قدرت را در این کشور مهم خاورمیانه، در دست خواهد داشت.

انتهای پیام