سیاست شرق _ ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد، در آخرین ماه سال میلادی ۲۰۲۲، به کشور هند رسید.

شورای امنیت سازمان ملل پنج عضو دائم و ۱۰ عضو غیردائم دارد که کشورهای ژاپن، سوئیس، مالت، موزامبیک و اکوادور اعضای جدید غیر دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند که دوره دو ساله عضویت آنها از یکم ژانویه ۲۰۲۳ آغاز و جایگزین کشورهای هند، نروژ، ایرلند، کنیا و مکزیک خواهند شد.

ریاست شورای امنیت دوره ای و طول مدت آن، یک ماهه است و رئیس هیات نمایندگی هر کشور به عنوان رئیس شورای امنیت سازمان ملل شناخته می‌شود.

پنج عضو دائم شورای امنیت شامل روسیه، چین، آمریکا، انگلیس و فرانسه می باشند که دارای حق وتو در این شورا هستند.

وظیفه اصلی این شورا حفظ صلح و امنیت بین‌الملل است که گاهی با یکجانبه‌گرایی برخی از این اعضا و استفاده نابجا از حق وتو، از ماموریت اصلی خود دور شده و در موارد متعددی ناکارآمد بوده است.

۱۰ عضو غیر دائم شورای امنیت را مجمع عمومی سازمان ملل متحد با توجه به مشارکت اعضای این سازمان در حفظ صلح و امنیت بین الملل و دیگر اهداف سازمان و همچنین بر مبنای توزیع عادلانه جغرافیایی انتخاب می کند.

در واقع، ۱۰ عضو انتخابی شورای امنیت توسط مجمع عمومی برای یک دوره دو ساله که از اول ژانویه آغاز می‌شود، انتخاب می‌شوند. عضوی که خارج می‌شود بلافاصله قابل تجدید انتخاب نخواهد بود.

هر سال، مجمع عمومی، پنج عضو جدید را انتخاب و جایگزین اعضای قدیمی‌تری که دوره عضویتشان در ۳۱ دسامبر پایان می‌یابد، می‌سازد.

ریاست دوره‌ای هند بر شورای امنیت سازمان ملل پس از ریاست کشور غنا بر این شورا است که در ماه نوامبر آن را برعهده داشت و نشست های مختلفی درباره موضوعات بین المللی همچون غرب آسیا، اوکراین و آفریقا برگزار شد.

جنجالی ترین رویداد در دوره ریاست کشور غنا بر شورای امنیت، نشست غیررسمی آریا فرمولا درباره موضوعات داخلی ایران بود که به رهبری آمریکا و حامیانش برگزار شد که سفیر غنا در سازمان ملل در آغاز ریاست دوره ای کشورش تاکید کرد که این نشست غیررسمی است

ریاست دوره ای شورای امنیت در ماه اکتبر بر عهده گابن بود و در ماه سپتامبر نیز برعهده فرانسه بود که هفتاد و هفتمین مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد.

در دوره ریاست گابن بر شورای امنیت، نشست های این شورا درباره جنگ اوکراین همچنان تداوم یافت و در یکی از نشست ها نیز ادعاهای ضد ایرانی برخی کشورهای غربی به ویژه آمریکا درباره استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در این جنگ مطرح شد که تهران و مسکو قاطعانه این ادعاها را رد کردند.

مسکو در دوره ریاست فرانسه، قطعنامه شورای امنیت علیه الحاق مناطق اوکراین به روسیه را وتو کرد.

ریاست دوره ای شورای امنیت در ماه آگوست نیز برعهده چین و در ماه جولای برعهده برزیل بود که نشست های این شورا در موضوعات مختلف از اوکراین تا غرب آسیا و آفریقا برگزار و بررسی شد.
در ماه ژوئن نیز ریاست شورای امنیت بر عهده آلبانی بود که نشست دوره ای شورای امنیت درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام برگزار و سیزدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل در این زمینه بررسی شد.

ریاست دوره ای شورای امنیت در ماه می برعهده آمریکا بود که تلاشهایش برای اعمال تحریم های سازمان ملل علیه کره شمالی به دلیل آزمایش های موشکی با وتوی چین و روسیه مواجه شد.

واشنگتن همچنین در دوره ریاست خود علاوه بر نشست های شورای امنیت درباره جنگ اوکراین، در نشست مشترکی با سازمان ملل درباره امنیت غذایی جهانی در پی وقوع این جنگ، روسیه را همچنان عامل این بحران جهانی دانست.

در ماه آوریل نیز انگلیس متحد واشنگتن، ریاست دوره این شورا را برعهده داشت که همزمان با جنگ اوکراین، با هدایت و رهبری آمریکا و سایر متحدان خود، دو قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل علیه روسیه صادر کردند.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سومین نشست فوق العاده خود برای جنگ اوکراین، در ۱۹ فروردین ماه امسال عضویت روسیه در شورای حقوق بشر را با ۹۳ رأی موافق، ۲۴ رأی مخالف و ۵۸ رأی ممتنع به حالت تعلیق درآورد.

مجمع عمومی سازمان ملل همچنین هفتم اردیبهشت ماه امسال قطعنامه پیشنهادی کشور لیختن اشتاین را تصویب کرد که بر اساس آن، هر بار که یکی از اعضای دائم شورای امنیت از حق وتوی خود استفاده کند، این نهاد ملزم به تشکیل جلسه می شود.

این قطعنامه بدون رای گیری و با اجماع به تصویب رسید. این قطعنامه توسط کشور لیختن اشتاین ارائه شد و حمایت ۸۳ کشور از جمله آمریکا را برخوردار بود.

بر اساس قطعنامه ۷۶/۲۶۲ مصوب ۲۶ آوریل ۲۰۲۲ (در پرتو ماده ۱۰ منشور و البته با رعایت مفاد ماده ۱۲)، در صورت وتو هر قطعنامه ای در شورای امنیت توسط هر یک از اعضای دائم، مجمع عمومی تشکیل جلسه خواهد داد تا همه اعضای ملل متحد به بحث و بررسی پیرامون وتو قطعنامه مورد نظر بپردازند.

در ماه ژانویه سال جاری میلادی (۲۰۲۲) نروژ، در ماه فوریه روسیه و در ماه مارس امارات متحده عربی به ترتیب ریاست شورای امنیت را بر عهده داشتند.

༺༻هند و درخواست عضویت دائم در شورای امنیت

در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، وزیرامور خارجه روسیه حمایت خود را از عضویت دائمی هند در شورای امنیت اعلام کرد، هند و چند کشور دیگر، با امضای بیانیه ای خواستار اصلاح ساز و کارهای سازمان ملل شده اند که از جمله آن عضویت کشورهای در حال توسعه به طور دائم است.

این کشور با اعلام اینکه شورای امنیت واقعیت‌های ژئوپلیتیک قرن بیست و یکم را نشان نمی‌دهد، به همراه ۳۱ کشور دیگر خواستار اصلاحات فوری و همه جانبه در شورای امنیت سازمان ملل برای انطباق سازمان ملل با واقعیت های جهان معاصر شده است.

در همین رابطه سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای گفت: ما دورنمای دموکراتیک‌تر کردن شورای امنیت را از طریق نمایندگی کشورهای آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین می‌بینیم. به‌ویژه هند و برزیل، بازیگران بین‌المللی کلیدی هستند و باید آنها را برای عضویت در شورا، دائمی به حساب آورد.

ایالات متحده همچنین اخیراً حمایت صریح از عضویت هند را نشان داده است. جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد قاطعانه گفت آمریکا از پیشنهاد هند حمایت می‌کند.

با این حال، چین به دلیل رقابت و اختلافات مرزی با هند، موضع صریحی نسبت به موافقت با این عضویت هند، نگرفته است.

علاوه بر این، همکاری رو به رشدی در میان کشورهای G۴ (آلمان، ژاپن، برزیل و هند) برای تبدیل شدن به اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و نمایندگی کشورهای آفریقایی وجود دارد.

تاکنون ۳۲ کشور از جمله هند خواستار اصلاحات فوری و همه جانبه در شورای امنیت سازمان ملل برای انطباق سازمان ملل با واقعیت های جهان معاصر شده اند.

امضاکنندگان بیانیه مشترک اذعان داشتند که یک جهان به چندجانبه گرایی اصلاح شده و موثر برای ارائه راه حل هایی برای فقر، تغییرات آب و هوایی، بیماری های همه گیر، امنیت غذایی جهانی، تروریسم و ​​درگیری های بین المللی نیاز دارد.

امضاکنندگان این بیانیه شامل برزیل، دومینیکا، گرانادا، هائیتی، هند، جامائیکا، مغولستان، نیجریه، پاپوآ گینه نو، آفریقای جنوبی و وانواتو هستند.

پیش از این، وزیر امور خارجه هند، سوبرانیام جایشنکار، میزبان نشست کشورهای گروه ۴ بود و بعد از جلسه در توییتی نوشت: تعهد مشترک خود را در راستای مذاکرات مبتنی بر متن که منجر به اصلاح چندجانبه گرایی می شود، تکرار کردیم. به همکاری خود برای رسیدن به هدف ادامه خواهیم داد.

وی همچنین اظهار داشت که هند آماده است مسئولیت های بیشتری را بر عهده بگیرد و مذاکرات برای اصلاحات ضروری در شورای امنیت سازمان ملل نباید با تاکتیک های رویه ای مسدود شود و مخالفان نمی توانند این روند را به صورت گروگان ابدی نگاه دارند.

هند که در حال حاضر یکی از اعضای غیردائم ۱۵ کشور شورای امنیت سازمان ملل است، دوره دو ساله خود را در دسامبر سال جاری و با ریاست شورا به پایان خواهد رساند.

جایشنکار با تاکید بر اینکه هند معتقد است که چندقطبی، تعادل مجدد، جهانی سازی منصفانه و چندجانبه گرایی اصلاح شده را نمی توان معطل نگه داشت، گفت که درخواست برای اصلاح چندجانبه گرایی – با اصلاحات شورای امنیت در هسته آن – از حمایت قابل توجهی در میان اعضای سازمان ملل برخوردار است.

او گفت: این کار را به دلیل شناخت گسترده ای انجام می دهد که می داند ساز و کار فعلی نابه جا و ناکارآمد است. همچنین از سوی دیگر کشورها این روش عمیقاً ناعادلانه تلقی می شود و از صدای کل قاره ها و مناطق در یک مجمع که آینده آنها را بررسی می کند، محروم می شود.

وی ادامه داد: هند در خط مقدم تلاش‌ها برای اصلاح شورای امنیت بوده است و می‌گوید که به درستی سزاوار جایگاهی به عنوان عضو دائمی این شورا است که در شکل کنونی آن واقعیت‌های ژئوپلیتیک قرن بیست و یکم را نشان نمی‌دهد.

هند که امسال رئیس کمیته مبارزه با تروریسم است، میزبان نشست ویژه کمیته در بمبئی و دهلی نو در ۲۸ تا ۲۹ اکتبر (۶ و ۷ آبان) بود. این نشست با هدف برجسته کردن افزایش استفاده از فناوری های جدید توسط تروریست ها و بررسی مسیرهای اقدام برای مقابله موثر با این تهدید برگزار شد.

جیشانکار در این رابطه گفت که جهان باید یک ساز و کار جهانی ایجاد کند که به ابزارهای فناوری جدید که علیه جوامع باز، متنوع و کثرت گرا به کار گرفته شده است، پاسخ دهد.

او گفت: هند همواره از رویکردی مشارکتی، فراگیر و مشورتی در روابط بین‌الملل حمایت کرده است. ما معتقدیم و طرفدار آن هستیم که این دوران جنگ و درگیری نیست، برعکس، زمان توسعه و همکاری است.

انتهای پیام