سیاست شرق _ خانم «آلنا دوهان» گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در خصوص «آثار منفی اقدامات قهری یک‌جانبه بر بهرمندی از حقوق بشر» که به ایران سفر کرده است، بعدازظهر چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت ماه در نشستی خبری که دو ساعت به طول انجامید، به تشریح این سفر و دیدارهای انجام شده پرداخت.

قدردانی از دولت ایران و شورای حقوق بشر برای تسهیل این سفر

خانم دوهان در ابتدا گفت: سفری به ایران داشتم از هفتم تا ۱۸ می ۲۰۲۲ (۱۷ تا ۲۸ اردیبهشت) برای جمع آوری اطلاعات و بی طرفی و راستی آزمایی مطرح بوده است. بحث من تاثیر منفی تحریم‌ها بر حقوق بشر بوده است. گزارش نهایی من در شورای حقوق بشر در سپتامبر ۲۰۲۲ ارائه خواهد شد. از همه طرفین در ایران تشکر می‌کنم. اطلاعات راستی آزمایی می‌شود. از دولت ایران و شورای حقوق بشر برای تسهیل این سفر تشکر می‌کنم. با نمایندگان دولت ملاقات داشتم، نماینده چند عضو جامعه مدنی را ملاقات کردم. با نمایندگان نهادهای مالی بخش خصوصی و دولتی، دانشگاهیان و … و با آژانس‌های تخصصی سازمان ملل و دیپلمات‌‌های خارجی در ایران دیدار کردم. از دفتر سازمان ملل در ایران برای پشتیبانی این سفر تشکر می‌کنم.

گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد همچنین اظهار داشت: ایران مشمول گسترده‌ترین تحریم‌ها بوده است و آمریکا تحریم‌های مالی و تجاری بزرگی را از دهه ۱۹۷۰ علیه ایران اعمال کرده است و اقداماتی را انجام داده که ایران را از نظام مالی و تجاری جهان منزوی کند. در سال ۲۰۱۰ خیلی از بخش‌های اقتصادی را هدف قرار داد. تحریم آمریکا هدفش بانک مرکزی ایران بود.

* دارایی‌های مسدود شده ایران ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار

خانم دوهان به اعمال تحریم‌های آمریکا علیه بخش‌های مختلف ایران اشاره و بیان کرد: بعد از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ تمام تحریم‌های ثانویه برداشته شد و سازمان ملل به نحوی عمل کرد که از طریق برجام اقداماتی را انجام داد و بخشی از آن سرمایه گذاری در ایران بود و آمریکا یکجانبه از برجام خارج و تحریم‌هایی را وضع و بانک مرکزی ایران و چند بانک ایرانی را در لیست تحریم‌ها قرار داد و بسیاری از شرکت‌ها از بازار ایران خارج شدند و دارایی‌های ایران مسدود شد که ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار است و بیش از ۷۰۰ فرد حقیقی و حقوقی در این تحریم‌ها قرار گرفتند.

وی همچنین گفت که علاوه بر این، کانادا تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کرده و بیش از ۲۰۰ فرد حقیقی و حقوقی ایرانی را در فهرست تحریم‌های خود قرار داده است. 

وی به تاثیر تحریم‌ها بر بخش‌های دانشگاهی، فناوری، صنایع دستی و رشد اقتصادی ایران و همکار‌ی‌های بین‌المللی ایران با دیگر کشورها اشاره کرد و افزود: تحریم‌ها بر گروه‌های آسیب پذیر و سرپرستان خانواده و … تاثیر داشته است. ارائه کمک‌های بشردوستانه از طریق آژانس‌های بین‌المللی به خاطر مشکل در نقل و انتقال پول صورت نگرفته است.

دوهان بیان کرد: زندگی مردم دچار مشکل شده و وضعیت بحرانی‌تر شده است. 

* تحریم‌های اعمال شده علیه ایران قابل توجیه نیست

گزارشگر ویژه سازمان ملل همچنین عنوان کرد: دغدغه من این است که «اقدامات قهری یکجانبه» به عنوان اقدامات تنبیهی، موازین حقوق بشر جهانی را نقض می‌کند. تحریم‌هایی که علیه شرکت‌هایی که با ایران تجارت داشتند و استفاده ابزاری از آن و اعمال تحریم‌های ثانویه امری غیرقانونی است. جلوگیری از داشتن حساب بانکی برای دیپلما‌ت‌های ایرانی برخلاف کنوانسیون وین بوده و ممانعت از پرداخت حق عضویت ایران در سازمان‌های بین‌المللی، هم برخلاف قوانین بین‌المللی است. 

وی گفت: تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شده قابل توجیه نیست و از دید شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل قابل توجیه نیست. تحریم‌های یکجانبه، اولیه و ثانویه و تهدید به اعمال تحریم‌ها همه این‌ها بحث وضعیت حقوق انسانی را در ایران به خطر انداخته است و این تحریم‌های اعمال شده بر صادارت کالاها و تحریم بانک‌های ایران و تحریم غذا و دارو باعث کاهش درآمد دولت و افزایش قیمت‌ها شده و به فقر انجامیده و به معیشت مردم آسیب زده و افراد آسیب پذیر و پناهندگان و زنان سرپرست خانوار متاثر از آن شده و باعث شده که ایران نتواند به درآمدهای خود دسترسی داشته باشد و سرمایه گذاری کند. علاوه بر این، تحریم‌های مذکور مانع از تبادل بین دانشگاه‌ها شده و تاثیر مخربی بر وضعیت انسان‌های عادی در ایران داشته است.

* اثر تحریم‌ها بر افزایش قیمت‌ها و تاثیر مخرب بر سلامت و زندگی مردم

دوهان ادامه داد: همه تحریم‌هایی که اعمال شده باعث شده مشکلات زیادی از لحاظ تبادل بانکی و پولی ایجاد کند و باعث شده وام‌هایی که ایران دریافت می‌کرده با مشکل مواجه شود و مشکلات زیادی حتی برای اتباع کشورهای دیگر در ایران ایجاد کرده است. از آنجایی که تحریم بانکی باعث شده از کشور ثالث خریداری کنند، همین امر باعث افزایش قیمت‌ها شده و در مورد دارو هم مشکلات زیادی ایجاد کرده است. علاوه بر این، ممانعت از حضور ایران در عرصه همکاری‌های بین‌المللی از طریق ممانعت از پرداخت حق عضویت ایران باعث شده که همکاری ایران مختل شود.

به گفته گزارشگر سازمان ملل، به دلیل در دسترس نبودن ماشین‌ها و قطعات یدکی و تکنولوژی‌ها و همچنین به خاطر دارایی‌های بلوکه شده ایران، این کشور حتی اگر نیاز به وام هم داشته نتوانسته به آنها دسترسی داشته باشد و تاثیر مخربی بر زندگی مردم و سلامت آنها و رشد تکنولوژی‌های نوین داشته و به مسائل زیست محیطی دامن زده است. 

وی در ادامه این نشست خبری اعلام کرد که کاهش درآمد دولت ناشی از صادرات کالا باعث افزایش تورم و قیمت شده و این موضوع امنیت غذایی مردم را به خطر انداخته و همچنین سلامت را به خطر انداخته و به فقر دامن زده و باعث کاهش کیفیت زندگی مردم شده است.

گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت: منع واردات داروها باعث مشکلات زیادی در ایران شده و این نقض قواعد مدنی است. 

دوهان خاطرنشان کرد: به خاطر تحریم‌های یکجانبه، تحریم‌های ثانویه و تحریم بانک‌ها، موسسات خصوصی ناچار شدند به دنبال راه‌های جایگزین از طریق طرف‌های ثالث باشند که همین امر باعث کاهش کیفیت و افزایش قیمت و هزینه‌ها شده است.

وی به اکراه و عدم تمایل شرکت‌های خارجی برای همکاری با شرکت‌های فناوری و … ایرانی به خاطر عدم توانایی پرداخت‌های بانکی اشاره کرد و افزود: مقالات علمی که از سوی ایران فرستاده می‌شود برگشت می‌خورد و دانشمندان ایرانی قادر به استفاده از فروم‌های بین المللی نیستند. این موضوع حق آموزش دانشگاهیان را پایمال می‌کند و مانع از همکاری‌های فرهنگی و علمی می‌شود.

* تحسین تلاش‌های دولت ایران برای کاهش اثرات تحریم‌ها

دوهان همچنین گفت: چالش‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها مانع شده که ایران نتواند کمک‌های مستمری را در اختیار افراد آسیب پذیر از جمله پناهندگان قرار دهد. وضعیت بد اقتصادی باعث افزایش فقر، اعتیاد و … شده است.

وی با بیان این‌که تلاش‌های دولت ایران در زمینه کاهش اثرات تحریم‌ها را تحسین می‌کنم، بار دیگر تأکید کرد که تحریم‌های یکجانبه به هیچ وجه قابل توجیه نیست و افزود: این تحریم‌ها مانع از ارسال کمک‌های بشردوستانه به ایران شده و ارسال داروهای نجات بخش به دلیل ممنوعیت انتقال پول‌ هم دچار مشکل شده است. 

* آمریکا و کشورهایی که ایران را تحریم کرده‌اند بلافاصله تحریم‌ها علیه مردم ایران را بردارند

گزارشگر ویژه سازمان ملل همچنین خاطرنشان کرد: همه طرفین را یادآور می‌شوم که به تعهدات خود براساس منشور ملل متحد عمل کنند از جمله احترام به عدم مداخله در امور داخلی کشورها و توصیه می‌کنم همه تحریم‌های یکجانبه را متوقف کرده و وارد گفتمان شده و مانع از این شوند که اثرات منفی این تحریم‌ها بر مردم معمولی وارد شود. از همه کشورهایی که تحریم ها را اعمال کردند از جمله آمریکا می‌خواهم بلافاصله تحریم‌ها علیه مردم ایران را بردارند. این تحریم‌ها از لحاظ حقوق بین‌الملل توجیه پذیر نیستند. غذا، دارو و باید معاف از تحریم‌ها شوند. حتی اگر هدف خوبی از تحریم هم باشد، این کار غیرانسانی را توجیه نمی‌کند.

وی گفت: به آمریکا توصیه می‌کنم وضعیت اضطراری را در نظر گرفته برای مطابق با قوانین بین‌الملل در نظر بگیرد و به تعهداتش پایبند باشد. از شرکت‌ها، بانک‌ها و بخش خصوصی و همه درخواست می‌کنم از هر کاری که ممکن است به صورت قهرآمیز و یکطرفه باعث نقض قوانین بین‌المللی و تبعیت از این تحریم‌ها باشد را متوقف کنند و جنبه‌های انسانی آن را در نظر بگیرند. از دولت‌ها می‌خواهم تمامی دارایی‌های بلوکه شده بانک مرکزی را آزاد کنند که دولت بتواند تعهدات حقوق بشری خود را اجرا کند. از همه بانک‌ها و شرکت‌ها می‌خواهم از تبعیت اجباری از تحریم‌ها پرهیز کنند به خصوص در زمینه تحویل دارو و غذا.

خانم دوختن گفت: به دولت توصیه می‌کنم راه‌های دیگری برای پرداخت را در نظر بگیرد. از سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهم تعهدات خود را فراموش نکرده و تحریم‌های فراسرزمینی را اعمال نکنند، چون باعث نقض حقوق انسانی می‌شود و از موسسات حقوقی و قضایی منطقه‌ای و ملی می‌خواهم تدابیری اتخاذ کنند که باعث ریسک این تحریم‌ها شود. از کشورها درخواست می‌کنم که مطمئن شوند ایران حق عضویت خود را پرداخت کند و دیپلمات‌های ایرانی بتوانند حساب بانکی باز کنند و مسائل بانکی خود را انجام دهند.

وی بار دیگر بلوکه کردن حساب دیپلمات‌ها را نقض کنوانسیون وین مربوط به حقوق دیپلماتیک خواند.

گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت: از کشورهای درگیر در برجام و آمریکا می‌خواهم این مذاکرات را ادامه دهند. از بانک‌ها و موسسات فرهنگی، ورزشی و دانشگاهی می‌خواهم این امکان را برای دانشمندان و هنرمندان ایرانی فراهم و همکاری خود را انجام دهند. چرا که تعاملات منجر به دستیابی به اهداف توسعه پایدار شده و مانع از جنگ و سوء تفاهمات بین کشورها می‌شود. از همه طرف ها می‌خواهم حق دسترسی آزاد اطلاعات را فراموش نکنند. از یونیسف و … می‌خواهم به دولت ایران کمک کنند برای تامین داروها از جمله برای بیماران پروانه‌ای، ام اس و ….

خانم دوهان همچنین افزود: خدمات ارائه شده به اتباع افغانستان در ایران را تحسین می‌کنم.  

* سه صفحه توصیه نامه

وی در پاسخ به سؤالی درباره این‌که توصیه شما درباره مقابله با اقدامات منفی آمریکا علیه ایران چیست؟ اظهار داشت: ما سه صفحه توصیه نامه داده‌ایم و از کشورهای تحریم کننده خواسته‌ایم رفتار خود را متوقف کرده و به تعهدات خود در زمینه احترام به حقوق بشر عمل کنند. از کشورها و نهادهای بین‌المللی خواسته‌ایم بیشتر با ایران همکاری کنند. ایران میزبان تعداد زیادی از پناهندگان افغانستان است و بدون کمک سازمان ملل نمی‌تواند این کار را مدیریت کند. گفته می‌شود که تعداد مهاجران افغانستانی در ایران بین پنج تا هشت میلیون نفر است. ورود روزانه دو تا ۱۰ هزار افغانستانی به ایران، برای دولت ایران سخت است که بدون کمک بین‌المللی بخواهد آنها را مدیریت کند. 

گزارشگر ویژه سازمان ملل افزود: امیدوارم ایران تعامل خود را با سازمان‌های بین‌المللی بیشتر کند. شرکت‌های خارجی هیچ گونه تراکنشی را با ایران انجام نمی‌دهند و تقاضا می‌کنم که دولت‌های مختلف، شرکت‌ها و بانک‌ها به صورت فعال با ایران تعامل کنند چون در غیر این صورت، به حقوق بشر آسیب وارد می‌شود.

* دامنه تحریم‌ها علیه ایران بعد از خروج آمریکا از برجام گسترده‌تر شده

وی درباره پیامدهای تحریم‌ها بر ایران نیز اظهار داشت: این تحریم‌ها در سال ۲۰۱۸ و بعد از خروج آمریکا از برجام بیشتر شده است. الان شورای امنیت هیچ تحریمی علیه ایران اعمال نمی‌کند، ولی بعد از خروج آمریکا از برجام، دامنه تحریم‌های وضع شده علیه ایران گسترده‌تر شد و در کنار این تحریم‌ها، تحریم‌هایی وضع شد حتی در ارائه کالا و بیمه کالا و نقل و انتقالات بانکی. امروزه تمام بانک‌های ایران تحریم شدند و دیگر در سوئیفت هم نیستند و به هیچ وجه نمی‌توان پول را به سیستم بانکی بین‌المللی منتقل کرد و این تحریم‌ها تاثیر زیادی بر حقوق بشر گذاشته است و نسبت به سال ۲۰۱۵ دامنه آن بیشتر شده است. دانشگاهیان، ورزش و بخش فرهنگی و … اینقدر تحریم شده‌اند که ایران نمی‌تواند حق عضویت سازمان ملل را بدهد و حتی حق عضویت ورزشکاران و … را پرداخت کند.

گزارشگر سازمان ملل گفت: هشت صفحه مثال در گزارش خود نوشته‌ام. حقوق بشر تحت تاثیر بسیار شدیدی از تحریم‌ها قرار گرفته است. بحث سلامت است که در بحث‌های حقوق بشری است. بعضی داروها تولید داخل هستند، ولی مواد خام آن از خارج وارد می‌شود و به پرداخت‌های بانکی و کیفیت مواد خام برمی‌گردد. درباره بیماری‌های خاص نمی‌شود دارو را در داخل تولید کرد. می‌گویند معافیت‌هایی برای ایران اعمال شده، ولی حتی آژانس‌های سازمان ملل هم نمی‌توانند اینها را در اختیار ایران قرار دهند. نفت و سایر کالاها را نمی‌توان صادر کرد و این باعث کاهش درآمد در داخل شده است.

وی ادامه داد: از آگوست ۲۰۲۱ رسما گفته شد ۸۵۰ هزار پناهنده افغان وارد ایران شده‌اند و به خاطر این‌که دارای فرزندان زیادی هستند، دست کم ۵۰۰ هزار نفر کودک هستند. ایران باید چند مدرسه جدید بسازد که تحصیل آنها را فراهم کند. وقتی درآمد دولت کم شود و نتواند صادرات داشته باشد، شرکت‌های وابسته به صادرات با مشکل مواجه و بسیاری بیکار شده و حقوق افراد کم می‌شود.

* صنایع دستی در ایران آسیب جدی دیده/ مجبور شدم پول نقد با خودم بیاورم که پول هتلم را بدهم

به گزارش فارس، دوهان گفت: صنایع دستی در ایران آسیب جدی دیده و صنعت گردشگری دچار مشکل شده است. من مجبور شدم پول نقد با خودم بیاورم که پول هتلم را بدهم.

وی در پاسخ به سؤالی درباره پناهندگان افغانستانی در ایران هم گفت: یکی از توصیه‌های من این است که از جامعه بین‌المللی خواستم از ایران حمایت کافی به عمل آورد، چون در کمتر از هشت ماه یک میلیون پناهنده به ایران آمده است و امیدوارم آژانس‌های سازمان ملل در این حوزه کمک کنند. البته سایر دست اندرکاران هم به این موضوع توجه کنند.

* اقدامات اعمال شده علیه ایران نقض حقوق بشر است

گزارشگر سازمان ملل همچنین درباره ضمانت این‌که توصیه‌هایش مورد سوء استفاده کشورهای غربی از جمله آمریکا قرار نگیرد؟ نیز خاطرنشان کرد:گام اولی که در همه گزارش‌ها می‌خواهم تاکید کنم این است که همه کشورها تعهد دارند طبق موازین قانونی عمل کنند. دولت‌ها سعی می‌کنند روی هم تاثیر بگذارند، ولی کشورها نباید تعهدات بین‌المللی را نقض کنند. باید توجه کنیم که اقداماتی که علیه ایران اعمال می‌شود، نقض حقوق بشر است. هدف از سفر من این است که وضعیت را تجزیه و تحلیل کنم. اطلاعاتی دریافت کردم درباره کودکان پروانه ای و به من گفتند هیچ راهی نیست که بتوان پانسمان و داروهای مورد نیاز آنها را وارد کرد. شرکت‌ها گفته‌اند می‌ترسند تحت تحریم‌های آمریکا قرار بگیرند. 

* من گزارشگر مستقل سازمان ملل هستم

دوهان ادامه داد: من فعالیت‌هایم را براساس ماموریتم ادامه می‌دهم. فردی مثل من فقط نمی‌تواند درباره تحریم‌ها صحبت کند، بلکه باید موارد دیگر و کنشگران دیگر را در نظر گرفت. گزارش موضوعی من به سازمان ملل، تبعیت افراطی و اجرای تحریم‌هاست. تمایل قوی از سوی آمریکا وجود دارد که قانون خود را به دیگر کشورها بسط دهد. من گزارشگر مستقل سازمان ملل هستم و یک کار فردی است و تحت تاثیر سازمان‌ها و دولت‌های دیگر از جمله آمریکا قرار نخواهد گرفت و حتی سازمان ملل قادر نخواهد بود در گزارش من دخالت کند. گزارش من براساس شواهدی است که جمع آوری کردم و اگر از منبعی موضوع جدیدی دریافت کنم در گزارش خود ارائه خواهم کرد.

گزارشگر ویژه سازمان ملل همچنین گفت: هر کسی خواست با من ملاقات کند استقبال کردم. بسیار مستقل عمل خواهم کرد.

* قبل از سفرم جریانی راه افتاد و از من خواستند به ایران نیایم/ من گزارشگر ویژه حقوق بشر نیستم

دوهان درباره تجربه قبلی و مخالفت‌ها با سفرش نیز اظهار داشت: قبل از سفر به ایران جریانی علیه سفر من راه افتاد و از من خواستند به ایران نیایم و پیش شرط‌هایی برای سفرم بگذارم. همیشه همین طور است در کشورهای دیگری که رفتم در ونزوئلا و زیمبابوه همیشه کارزاری علیه سفر من راه می‌افتاد که این ماموریت نباید انجام شود، چون معتقد بودند تحریم‌ها راهکار است و فراموش می‌کنند ماموریت من در چه موضوعی است و حوزه‌های دیگر حقوق بشر را مطرح می‌کنند. ولی بیش از ۴۰ ماموریت موضوعی در سازمان ملل داریم و هر کدام بر موضوع خاصی تمرکز دارند.

وی ادامه داد: من گزارشگر ویژه حقوق بشر نیستم و فرد دیگری باید در این زمینه صحبت کند. این تجربه را دشته‌ام که همیشه مخالفتی با سفر و ماموریت من بوده است. کشورهایی که تحریم کرده‌اند، با ماموریت و سفر من مخالف بودند. در ونزوئلا اثرات تحریم‌ها بسیار مخرب بوده است. 

وی گفت: تحریم‌ها اثرات مخربی دارد و حتی در توئیتر ملیت من را زیر سؤال بردند و گفتمان سیاسی قوی وجود دارد. کارم بر مسائل سیاسی متمرکز نیست و باید مستنداتی جمع کنم که اثرات تحریم‌ها را بررسی کنم. من دیپلمات نیستم.

دوهان همچنین در پاسخ به سؤالی به ایرانیانی که خارج از ایران زندگی می‌کنند و تحت تاثیر تحریم‌ها قرار گرفته‌اند نیز اشاره کرد و افزود: ۲۰ ساعت با بخش‌های دولتی و غیردولتی صحبت کردم.

گزارشگر ویژه سازمان ملل همچنین اظهار داشت: من کارمند سازمان ملل نیستم و حقوقی دریافت نمی‌کنم، ولی حق دارم در شورای حقوق بشر و مجمع عمومی و نهادهای دیگر سازمان ملل و با دولت‌ها مستقل صحبت و مسائلی را مطرح کنم، ولی می‌توانم گزارشات خود را منتشر کنم. توجه جهان را به مسائل کشورهای تحریم کننده جلب می‌کنم. این‌که کشورهای تحریم‌ کننده باید پاسخگو باشند، موضوع دردناکی است و درباره تحریم‌های سازمان ملل هم این موضوع است و زمانی شورای امنیت تحریم‌های هدفمند را تحمیل کرد، برای افرادی که در لیست تحریم‌ها قرار می‌گرفتند سازوکارهای قانونی و چارچوبی وجود نداشت و تازه این چارچوب شکل گرفت که چه مکانیسمی داشته باشد و هنوز متاسفانه چارچوب مشخص و قانونی ندارد.

وی ادامه داد: اقداماتی در این راستا انجام شده و کشورهای تحت تحریم مثل ایران درخواستی دادند که تحریم‌ها نباید شامل دارو و مسائل انسانی شود. این سازمان درباره کار غیرقانونی آمریکا رای داده است و علیرغم اعتراضات اولیه رای داد. درباره قطر هم همین طور.

* یک ماه وقت گذاشتیم مستندات دیگر هم اضافه شود

دوهان در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره اینکه تا چه زمانی گزارش‌ها و اطلاعات از سازمان‌ها و افراد تحت تاثیر تحریم‌های یکجانبه می‌تواند به شما واصل و در گزارش شما درج شود؟ اظهار داشت: اطلاعات و مستندات را جمع آوری کردیم و هنوز هم فرصت است و بعد از رفتنم از ایران می‌توانیم این اطلاعات را جمع آوری و بررسی کنیم. یک ماه وقت گذاشته‌ایم. باید تا قبل از پایان ماه ژوئن نسخه اول گزارش را آماده کنیم.

* من رئیس دنیا نیستم

وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره تاثیر گزارشش گفت: من رئیس دنیا نیستم و نمی‌توانم متاسفانه تاثیر فوری و مستقیم بگذارم، ولی سعی می‌کنم این گفتمان را ایجاد کنم و آنها را تشویق کنم که در این موضوع صحبت کنند. این‌که یک شبه مشکلات رفع شود، نمی‌شود. ولی می‌تواند آگاهی بخشی ایجاد کند. این‌که تحریم‌ها خوب است یا بد نباید به صورت سیاه و سفید ببینیم و باید آن را در چارچوب مستندات بررسی کنیم و اگر چنین کنیم می‌توانیم به نتیجه برسیم.

گزارش فارس، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درباره تاثیر منفی اقدامات یکجانبه قهرآمیز بر بهره‌مندی از حقوق بشر همچنین اظهار داشت: ما باید بحث‌های چندجانبه داشته باشیم که راهکاری بیابیم برای بانک‌ها. بانک‌ها و شرکت ها گفته‌اند می‌خواهیم تجارت با ایران انجام دهیم، ولی دولت‌های ما حتی اتحادیه اروپا از ما حمایت نمی‌کنند.

وی همچنین درباره آمار و ارقام میزان خسارات وارد شده بر اثر تحریم‌ها علیه ایران هم گفت: این یک کار فنی است و معتقدم دولت بهترین منبع است که این آمار را بدهد. اگر دولت بتواند این آمار را جمع آوری و به مجامع حقوقی بین المللی ارائه دهد. هدف من این است که تاثیر تحریم ها را بررسی و چارچوب‌هایی را پیشنهاد کنم که بررسی دقیق‌تری انجام شود.

گزارشگر سازمان ملل گفت: جلسه‌ای که با بیمارانی که رنج می‌برند از جمله پناهندگان و والدین آنها که حتی درآمد نداشتند دارو برای فرزندشان تامین کنند، من را تحت تاثیر قرار داد. ولی قرار نیست من احساساتی شوم و باید مستندات را جمع آوری و در گزارش خود ارائه کنم. 

دوهان درباره انواع مختلف تحریم‌ها نیز بیان کرد: وقتی راجع به تحریم‌های سازمان ملل و یکجانبه صحبت می‌کنیم، یک اختلاف وجود دارد. در قانونی بودن تحریم‌های سازمان ملل بحثی نیست، ولی درباره قانونی بودن تحریم‌های یکجانبه بحث است. 

گزارشگر سازمان ملل همچنین اظهار داشت: از دید تاثیر بشردوستانه، مطالعه‌ای که در دهه ۲۰۰۰ بر تاثیر تحریم‌ها بر عراق انجام شد، نتیجه این بود که آنچنان اثرات این تحریم‌ها وحشتناک بود که حتی شورای امنیت این تحریم‌ها را تغییر داد. وظیفه من بررسی غیرقانونی بودن تحریم‌های یکجانبه است.

* سعی کردم گفتمانی را درباره تحریم‌های ثانویه ایجاد کنم

وی در پاسخ به این سؤال که چرا دیگر همکاران شما از بیانیه‌های شما حمایت نمی‌کنند و بحث تحریم‌ها و جنایت علیه بشریت اظهار داشت: من دادگاه عالی قضایی نیستم. من می‌خواهم نقض حقوق بشر را بیان و توصیه بدهم. هر گزارشگری در ماموریت خود مستقل است. در هر حوزه‌ای مسائل مختلفی مطرح و اولویت‌ها متفاوت است. درباره تحریم‌های یکجانبه، دیدگاه‌ها سیاسی است. اگر رویتر و بی بی سی را ببینید می‌گویند ما آسیبی نمی‌بینیم. بیشتر افراد همراهی می‌کنند. من سعی کردم گفتمانی را درباره تحریم‌های ثانویه ایجاد کنم. 

النا دوهان همچنین گفت: من به کشورها و دولت‌ها می‌توانم نامه بنویسم و کشورها و دولت‌ها از حساسیت مردم در قبال عدم کمک آنها آگاه شده‌اند.

وی درباره این‌که چقدر مردم ایران می‌توانند امید داشته باشند گزارش‌های شما می تواند آلام و رنج های این مردم را کاهش دهد؟ اظهار داشت: امیدوارم این وضعیت تغییر کند و از یونیسف می‌خواهم به تعامل خود ادامه دهد. قبلا که پیگیری کرد توانست ۶ تن پانسمان برای بیماران پروانه‌ای تامین کند.

دوهان همچنین اظهار داشت: تاثیری که به من گزارش شده درباره دسترسی به بحث تبادل دانش و اطلاعات و تجربه بوده است. درباره پروژه‌های تحقیقاتی اگر ایرانی‌ها در یک پروژه‌ای موفق شوند متاسفانه از آنها حمایت مالی نمی‌شود. دانشمندان خارجی که در سمینارهای ایرانی شرکت کرده‌ و به ایران آمده‌اند، نتوانسته‌اند از نهادهای آمریکایی ویزا دریافت کنند. 

گزارشگر سازمان ملل درباره تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران و درآمدهای نفتی آن نیز اظهار داشت: برآورد هزینه‌ها را نمی‌دانم و من اقتصاددان نیستم.

النا دوهان همچنین در پاسخ به سؤالی درباره پیشنهادات عملی اظهار داشت: کاملا مطمئن هستم گزارش من عملی است. در گزارش خود گفتم نباید تحریم‌ها اتفاق بیفتد. بحث تعهد کشورها مطرح بوده که تحریم‌ها را رعایت نکنند. توصیه‌های من عملی بوده و پیش نویس نوشتم و خواستم کشورها و شرکت ها اجرا کنند.

* تاثیر عمیق تحریم‌های یکجانبه بر اقتصاد ایران

به گزارش فارس، گزارش ویژه سازمان ملل درباره تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد و قیمت‌ها گفت: بله تاثیر داشته است. تحریم وجود داشته و تاثیر بسیار بالا بوده و تاثیر زیادی بر تورم داشته است.هیچ عنصر دیگری را ارزیابی نکردم چون کرونا هم تاثیر بر اقتصاد گذاشته و تعداد پناهندگان هم تاثیر گذاشته و من فقط تاثیر تحریم‌ها را دیدم و آثار عمیقی داشته است. من در کار خودم در دو سال گذشته دیدم وقتی کشوری تحت تحریم است، باید راهی پیدا کند که پول و کالا را تحویل مردم دهد، هر شرکت خصوصی و کشور از طریق بانک‌های خصوصی عمل می‌کند که این قیمت‌ها را بالا می‌برد و این امکان فساد و قیمت‌ها را بالاتر می‌برد. اگر قرار است پول از طریق چند واسطه جا به جا شود، شرکت‌ها و دولت‌ها مجبورند راهی پیدا کنند که زندگی مردم را پیش ببرند و متاسفانه ممکن است جرمی رخ دهد.

وی درباره اظهاراتش در خصوص تفاوت تحریم‌های یکجانبه و تحریم‌های شورای امنیت و تفاوت این تحریم‌ها بر مردم ایران نیز اظهار داشت: تحریم‌های شورای امنیت مشروعیت دارد و به همین دلیل مشکل مشروعیت نداریم. درباره تحریم‌های یکجانبه به بحث جامعیت تحریم‌ها می‌خوریم. 

خبرنگاری از دوهان پرسید آیا امیدوار هستید این سفر راه را برای سفر دیگر گزارشگران ویژه سازمان ملل باز کند؟  اظهار داشت: ۱۷ سال است گزارشگر ویژه به ایران نیامده و امیدوارم اولین و آخرین نباشد. توصیه می‌کنم تعامل بیشتری با سازمان ملل صورت بگیرد.

* هیچکس نمی تواند من را مجبور کند که به کشوری سفر کنم

خبرنگار دیگری از گزارشگر ویژه سازمان ملل پرسید که دولت ایران چقدر با شما همکاری کرد؟ که وی نیز گفت: طبق قوانینی که داریم باید اجماع بین دولت و هیأت سازمان ملل رخ دهد که سفر انجام شود. هیچکس نمی‌تواند من را مجبور کند که به کشوری سفر کنم و هیچکس نمی‌تواند کشوری را مجبور کند که این سفر تسهیل شود. اگر به توافقی برسیم سفر محقق می‌شود و در مورد من نیز همین طور بوده است. درباره اینکه مهمترین بخش گزارشم چیست؟ باید بگویم که همه گزارشم مهم است. هیچ بخش گزارش را نمی‌توان حذف کرد و همه آن اهمیت دارد.

به گزارش فارس، دوهان در پاسخ به سؤالی درباره تاثیر این گزارش بر تحریم‌های آمریکا و تغییر رفتار آمریکا نیز اظهار داشت: من نمی‌توانم آنها را مجبور کنم، ولی می‌توانم مستنداتی را مطرح کنم که درباره آن صحبت شود.

وی در پایان و در پاسخ به پرسشی درباره فشار حداکثری آمریکا نیز عنوان کرد: من بحث فشار حداکثری را در نظر گرفتم و این اقدام غیرقانونی است.

آلنا دوهان کیست؟

سابقه “گزارشگران ویژه” در ساختار سازمان ملل متحد، به کمیسیونی برمی‌گردد که از ابتدای تاسیس این سازمان وظیفه پیدا کرد تا مساله رعایت حقوق بشر در جهان را پیگیری کند. کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل، زیر شاخه “شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل” کارش را شروع کرد.

فارغ از ابهامات درباره معانی “حقوق بشر” در سال‌های آغازین و مساله جنگ سرد که بر فعالیت‌های این کمیسیون سایه انداخته بود، این نهاد از اواخر دهه ۶۰ تصمیم گرفت که افرادی را برای جمع‌آوری اطلاعات دقیق و بی‌طرفانه به نقاط مختلف دنیا اعزام کند. این افراد از دهه ۸۰ میلادی، عنوان “گزارشگر ویژه سازمان ملل” را پیدا کردند.

خانم «آلنا دوهان» از اساتید دانشگاه دولتی بلاروس و رئیس مرکز “مطالعات صلح” این دانشگاه است. وی از گزارشگران شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد است که کارشان بر روی موضوعی خاص متمرکز است: آثار منفی اقدامات قهری یک‌جانبه.

این یکی از جدیدترین حوزه‌هایی است که در سال ۲۰۱۴ به مجموعه مسایلی که گزارشگر ویژه دارند اضافه شد. علت این تصمیم شورای حقوق بشر نیز این بود که بارها به آثار مسایلی مانند تحریم بر حقوق بشر تاکید کرده بود، اما موفق نشده بود که روش قدرت‌های بزرگ را تغییر دهد.

قطعنامه‌ای که در اکتبر سال ۲۰۱۴ و در بیست و هفتمین نشست شورای حقوق بشر باعث شد تا گزارشگری در خصوص حقوق بشر و اقدامات قهری یک‌جانبه تعیین شود، قطعنامه‌ای بود که جمهوری اسلامی ایران آن را مطرح کرد. در نهایت ۳۱ کشور به آن رای مثبت، ۱۴ کشور منفی و دو کشور هم رای ممتنع دادند.

خانم دوهان از سال ۲۰۲۰ به این سمت برگزیده شد. او از استادان حقوق بین‌الملل دانشگاه دولتی بلاروس است؛ کشوری که خود سال‌هاست با تحریم‌های بسیاری روبه‌روست.

خانم «آلنا دوهان» به طور کلی در این دو سال بر روی آثار منفی تحریم‌های غرب – به ویژه آمریکا – متمرکز بوده است.

مهم‌ترین حوزه فعالیت او در این مدت آثار تحریم‌های غرب بر روی همه‌گیری کرونا بوده و به طور مشخص، کشورهای روسیه، بلاروس، ایران، کوبا، ونزوئلا، سوریه و نامیبیا، از جمله کشورهایی بوده‌اند که برای او گزارش‌هایی درباره اثرات منفی تحریم‌ها ارسال کرده‌اند.

او همچنین در این مدت از ونزوئلا و زیمبابوه دیدار کرده و درباره آثار منفی تحریم‌ها بر روی این کشورها به شورای حقوق بشر سازمان ملل گزارش داده است.

انتهای پیام/