سیاست شرق _ رابرت مک فارلین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان و متهم پرونده ایران – کنترل درگذشت.

به نقل از رویترز، مک فارلین در دوره حضورش در کاخ سفید با دو مسئله مهم روبرو شد که آینده اش را تحت الشعاع قرار داد،ابتدا اینکه که از خانواده سلطنتی عربستان سعودی برای تامین مالی جنگ مخفیانه در نیکاراگوئه استفاده می کرد و بعد اینکه در یک ماموریت مخفی برای فروش تسلیحات به ایران در رسوایی که ریاست جمهوری رونالد ریگان را لرزاند، با محکومیت روبرو شد.

خانواده وی در بیانیه ای اعلام کردند که مک فارلین که در میشیگان برای ملاقات با خانواده اش به سر می برد، روز پنجشنبه در سن ۸۴ سالگی به دلیل عوارض یک بیماری قبلی درگذشت.

گذشته مک فارلین

 مک فارلین برای اولین بار در کاخ سفید تحت رهبری ریچارد نیکسون، به عنوان دستیار نظامی هنری کیسینجر، مسئول سیاست خارجی، پس از گذراندن دو سفر در ویتنام به عنوان افسر تفنگداران دریایی، کار کرد.

 رونالد ریگان در سال ۱۹۸۳ او را به عنوان مشاور امنیت ملی منصوب کرد، عمدتاً به این دلیل که او کم بحث‌برانگیزترین گزینه برای وی بود.

چهار سال بعد، جلسات استماع تلویزیونی کنگره که مک فارلین را به عنوان عامل اصلی رسوایی معروف به ایران-کنترا نشان داد، میلیون‌ها آمریکایی را به خود مشغول کرد.

مک فارلین رهبری فروش غیرقانونی تسلیحات به تهران را برعهده داشت، تا هفت گروگان آمریکایی را در لبنان آزاد کند.

در جلسات استماع، مک فارلین به قانون‌گذاران گفت که نمی‌دانست سود حاصل از فروش تسلیحات برای تأمین مالی شورشیان کنترا در نیکاراگوئه که با دولت سوسیالیست ساندینیستا می‌جنگند، صرف می‌شود – تا زمانی که الیور نورث، دستیار و همکار تفنگداران دریایی‌اش، این را به او گفتند.

اما سال‌ها قبل، مک فارلین راه‌هایی را برای تأمین مالی کنتراها که با دولت منتخب دموکراتیک نیکاراگوئه می‌جنگیدند، بدون اینکه کنگره بداند، ارائه کرده بود. 

رابرت کارل مک فارلین، پسر یک نماینده دموکرات کنگره از تگزاس، در ۱۲ ژوئیه ۱۹۳۷ به دنیا آمد، در واشنگتن بزرگ شد و از آکادمی نیروی دریایی ایالات متحده فارغ التحصیل شد. بین دو تور در ویتنام، او مدرک کارشناسی ارشد را در مطالعات استراتژیک در ژنو به دست آورد.

او پس از بازگشت به واشنگتن و داشتن چندین شغل در دولت، در کاخ سفید مشغول به کار شد. مک فارلین به عنوان دستیار کیسینجر، شاهد شکست تلخ ایالات متحده در ویتنام بود. او ارتباطات کاخ سفید را با سفیر ایالات متحده در ویتنام جنوبی اداره می کرد، زیرا او در سال ۱۹۷۵ دیپلمات های آمریکایی را با هلیکوپتر از پشت بام سفارت در سایگون تخلیه می کرد.

پیش از این، کیسینجر به باز کردن روابط با چین پس از گفتگوهای محرمانه کمک کرده بود و علاقه مک فارلین را برای شکل دادن به روابط با قدرت‌ها در سکوت برانگیخت.

مک فارلین به عنوان دستیار در کاخ سفید ریگان، به راه اندازی مطالعه ای کمک کرد که به دکترین ریگان معروف شد، تعهدی برای عقب انداختن نفوذ کمونیست شوروی از آمریکای لاتین به خاورمیانه. به زودی ریگان او را به عنوان مشاور امنیت ملی منصوب کرد. مک فارلین این دکترین را مشتاقانه پذیرفت.

مک فارلین بر این باور بود که در نیکاراگوئه، دولت سوسیالیست ساندینیست پای مسکو را به حیاط خلوت آمریکا باز می کنند.سیا سعی کرد با بمباران فرودگاه و معادن بنادر به کنتراها کمک کند. اما گزارش های خبری این حملات را فاش کردند و کنگره را بر آن داشت تا «اصلاحیه بولند» را تصویب کند که سازمان های اطلاعاتی ایالات متحده را از کمک به کنتراها منع می کند.با این وجود، ریگان به مک فارلین گفت که برای او راه حل بیاورد نه مشکلات. مک فارلین با این استدلال که متمم بولند هیچ کنترلی بر مقامات کاخ سفید ندارد، مخفیانه از راه های دیگر برای تامین مالی به بحث پرداخت.

او با سفیر عربستان در عمارتش مشرف به رودخانه پوتوماک دیدار کرد و پیشنهاد کرد که اگر کنتراها شکست بخورند، ریگان ممکن است در انتخابات مجدد شکست بخورد. به زودی سعودی ها ماهانه یک میلیون دلار به حساب بانکی در جزایر کیمن واریز کردند.

طرح کمک تسلیحاتی به شورشیان نیکاراگوئه در اکتبر ۱۹۸۶ پس از سرنگونی هواپیمای باربری مملو از تسلیحات توسط سازمان سیا،به وسیله ساندینیست‌ها فاش شد و یکی از بزرگترین رسوایی‌های سیاسی قرن بیستم علیه دولت ریگان شد.

همه چیز در ۵ اکتبر ۱۹۸۶ آشکار شد، زمانی که یک سرباز نیکاراگوئه ای یک هواپیمای آمریکایی را که برای چریک های “کنترا” اسلحه حمل می کرد، ساقط کرد و یک برنامه مخفیانه ایالات متحده را به شدت تحت کنترل داشت. یک ماه بعد، گزارش هایی منتشر شد مبنی بر اینکه واشنگتن به طور مخفیانه به ایران در ازای کمک به آزادی گروگان ها در بیروت، سلاح می فروخته است. معلوم شد که این سودها علیرغم ممنوعیت صریح کنگره، در جهت کمک به کنتراها استفاده می شد.

مک فارلین می ترسید مسکو، ایران را به سمت خود جلب کند و در خاورمیانه نفوذ کند، لذا ایده فروش تسلیحات ایالات متحده را به ایران داد که سخت درگیر جنگ با عراق بود و به تسلیحات نیاز داشت را مطرح کرد، مسیله ای که به گمان او می توانست در بهبود نظر مقامات ایرانی ها نسبت به آمریکا موثر نیز باشد و نیروهای میانه رو را در تهران تقویت کند.

مک فارلین با احساس شکست ریگان، در اواخر سال ۱۹۸۵ استعفا داد.با این حال، مک فارلین قبل از ترک، ارتباطات ارتباطی را با شورای امنیت ملی کاخ سفید دریافت کرد.

در ماه مه ۱۹۸۶، مک فارلین و الیور نورث در یک ماموریت مخفی به تهران رفتند تا با افرادی ملاقات کنند. آنها علاوه بر یک پالت قطعات موشک، هدایایی نیز به همراه داشتند: تپانچه و کیک شکلاتی که روی آن یک کلید قرار داشت که نمادی از یک افتتاحیه دیپلماتیک بود.

اینکه در تهران چگونه گذشت و ملاقات هایی صورت گرفت یا نه، گزارشات ضد و نقیضی وجود دارد . با این حال روزها گذشت. هیچ گروگانی آزاد نشد، آمریکایی ها با شکست به خانه برگشتند.

غافلگیری دیگری در انتظار بود: داستان سفر مک فالین در یک مجله لبنانی برای جهان فاش شد. این منجر به تحقیقات کنگره ایالات متحده شد که به شهرت ریگان لطمه زد و مک فارلین را دچار افسردگی نمود.

فوریه ۱۹۸۷، شب قبل از اینکه مک فارلین برای دومین بار در کنگره در مقابل کمیسیون تحقیق ایران-کنترا حاضر شود، ۳۰ قرص والیوم را با یک لیوان شراب خورد و به رختخواب رفت.

اقدام به خودکشی با شکست مواجه شد

مک فارلین پس از اعتراف به دروغگویی به کنگره در مورد درخواست کمک مالی برای فعالیت های شبه نظامی در نیکاراگوئه، در سال ۱۹۸۸ به حبس مشروط، ۲۰۰۰۰ دلار جریمه نقدی و خدمات اجتماعی محکوم شد.

مک فارلین برخلاف سایر چهره‌های این رسوایی، از حق قانونی خود برای طفره رفتن از سؤالات استفاده نکرد.

در سال ۱۹۹۲، جورج اچ دبلیو بوش، رئیس جمهور وقت آمریکا، مک فارلین را به توصیه بیل بار، دادستان کل وقت، که در زمان دونالد ترامپ نیز همین شغل را ادامه داد، عفو کرد.

جنگ ستارگان به عنوان مشاور امنیت ملی، مدیریت مسابقه تسلیحات هسته ای با اتحاد جماهیر شوروی بخش بزرگی از وظایف مک فارلین بود. ریگان که از جنگ هسته‌ای می‌ترسید، می‌خواست لیزرهای ابتکاری دفاع استراتژیک یا «جنگ ستارگان» را توسعه دهد که بتواند موشک‌های هسته‌ای را از آسمان و در خارج از جو منفجر کند. بسیاری از دانشمندان به این ایده مشکوک بودند و برخی از مقامات پنتاگون فکر می کردند که این امر رقابت تسلیحاتی را بدتر می کند.

ریگان به مک فارلین دستور داد تا مارگارت تاچر، نخست وزیر بریتانیا را متقاعد کند که از SDI حمایت کند. مک فارلین به او گفت که ریگان معتقد است این سیستم می‌تواند شرکت‌های بریتانیایی را با ۳۰۰ میلیون دلار قرارداد مواجه کند. 

مک فارلین به کمک به دستیابی به اولین توافقنامه منع گسترش سلاح های هسته ای با مسکو افتخار می کرد، اما می ترسید ایران-کنترا آن را تحت الشعاع قرار دهد.

او همچنین از کناره گیری در میانه راه بحران پشیمان شد. او در سال ۲۰۲۰ به پادکست فیاسکو درباره ترک گفت: «نباید این کار را می‌کردم. تنها کسی که می‌توانست (ایران کنترا) را متوقف کند، من بودم.»

مک فارلین پس از ترک سیاست، شرکتی را برای توسعه نیروگاه های هسته ای در خارج از کشور با استفاده از فناوری ایالات متحده تأسیس کرد.

بار دیگر، روسیه در تفکر او ظاهر شد. مک فارلین معتقد بود که اگر ایالات متحده فناوری راکتور را به کشورهایی مانند عربستان سعودی پیشنهاد نکند، روسیه یا چین این کار را خواهند کرد. او با مقامات دولت ترامپ در مورد احتمال دادن این فناوری به پادشاهی سعودی دیدار کرد، اقدامی که منتقدان می‌گویند می‌تواند جرقه‌ای برای یک مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه باشد.

از مک فارلین همسرش جوندا و سه فرزندشان به یادگار مانده است.

انتهای پیام