شاه عباس صفوی در این روز در سال ۱۶۲۱ میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتقالیها درآورد تا همیشه به خاطر این اقدامش از او به نیکی یاد شود.
سیاست شرق _ دهم اردیبهشت برای ایران و ایرانیان روزی پرافتخاری است. روزی که توانستند خلیج فارس را پس از سال ها، از پرتغالی ها پس بگیرند تا همچنان جزایر و سواحل جنوبی ایران از وجود استعمارگران خالی شود.
خلیج فارس یکی از خلیجهای بزرگ جهان است که به دلیل وجود منابع سرشار و همچنین کشورهای مختلف پیرامون آن، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کشورهای ایران، عراق ، کویت، عربستان سعودی، قطر، بحرین ، امارات عربی متحده و عمان پیرامون این پهنه آبی ارزشمند و استراتژیک است.
خلیج فارس (persian gulf) سومین خلیج بزرگ جهان است که به خاطر موقعیت جغرافیایی خود در طول تاریخ همواره محل چشمداشت قدرت های بزرگ بوده است و مردم تمام جهان آن را با نام «خلیج فارس» یا «دریای پارس» میشناسند.
قدیمیترین اسناد موجود درباره خلیج فارس به کتابهای باقیمانده از یونان باستان برمیگردد. یونانیها و مورخانشان در این کتابها با نام “پرسیکوس سینوس” که به معنی “خلیج فارس” است از این آبراهه یاد میکنند و تکرار همین نام باعث میشود که بسیاری از نقشههای باقیمانده از اروپاییان قرنها بعد نیز با همین نام از خلیج فارس یاد کنند.
خلیج فارس از نظر تجارت، نفت، گاز، کشتیرانی، ماهیگیری و… در طول تاریخ منطقه مهمی در دنیا محسوب میشده و هم اکنون نیز شاهرگ اقتصاد دنیا در این منطقه قرار دارد و به همین دلیل در طول تاریخ مدون خود از اهمیت ویژهای در سیاستهای بینالمللی و منطقهای برخوردار بوده و هست. از جمله ویژگیهای قابل ذکر خلیج فارس، موقعیت خاص جغرافیایی آن میباشد. ارتباط این آبراه با اقیانوس هند و آبهای آزاد، باعث شده تا منطقه از لحاظ تجاری و نظامی، به خلیج فارس وابسته شود.
اکتشافات نفتی و غنای آب خلیج فارس از لحاظ مواد معدنی و غذایی، آن را به نگینی بیهمتا تبدیل کرده و چشم طمع بسیاری از کشورهای منطقه و قدرتهای فرامنطقهای را به سوی خود جلب نموده است.
این خلیج در اواسط دوره سوم زمینشناسی حدود ۳۰ میلیون سال قبل بر اثر گسترش دهانه شکاف دریای عمان به وجود آمده و از پدیدههای دوران سوم زمینشناسی است که در حال حاضر ۲۲۶ هزار کیلومتر مربع پهنا دارد. در ازای کرانهاش از دهانه فاو تا بندرعباس یک هزار و ۳۷۵ کیلومتر و میانگین ژرفای آن ۳۰ متر است و ۶۲% آبهای سطح کره زمین را در برمیگیرد. در جغرافیای قدیم دریای پارس یکی از بزرگترین دریاها از ۴ دریایی بود که شناخته شده بود اما اکنون پهنه آبی را که خلیج فارس مینامند خلیجی با ۱۰۰۰ کیلومتر مربع طول و بیشتر از ۲۴۰ کیلومتر مربع عرض است.
ایران دارای بیش از ۲۰ جزیره مسکونی از جمله قشم، کیش، تنب کوچک، تنب بزرگ ، ابوموسی، خارک، فارسی ، لاوان و بیش از ۲۴ جزیره غیر مسکونی از جمله آریایی، زرکوه، دارا و مولایات می باشد.
دهم اردیبهشت در تاریخ ایران روز مهمی است. روزی که یادآور از خودگذشتگی ملت سرافراز ایران و اخراج پرتقالی ها بعد از ۱۱۷ سال تسلط بر سواحل جنوبی ایران در پی رشادتهای سپاه ایران به رهبری امیرالامرای فارس (امام قلیخان) میباشد. شاه عباس صفوی در این روز در سال ۱۶۲۱ میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتقالیها درآورد تا همیشه به خاطر این اقدامش از او به نیکی یاد شود.
تیرماه سال ۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران با توجه به اقدامات غیر سازنده، خلاف عرف بین المللی و دیپلماتیک برخی کشورها و تلاش آنان برای تحریف نام تاریخی خلیج فارس، به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی، روز اخراج پرتغالیها (۱۰ اردیبهشت) از تنگه هرمز را به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری کرد.
انتهای پیام